Een echtscheiding is een kwalijke zaak. Hoe goed de ex-partners hun zaken ook geregeld hebben, er blijven vaak onderwerpen over waarover discussie kan ontstaan. Dit is bijvoorbeeld het geval in een situatie waarbij er sprake is van een huwelijk in gemeenschap van goederen. Bent u in gemeenschap van goederen getrouwd, dan betekent dit dat alle bezittingen, van beide partijen, gemeenschappelijk bezit zijn. Wanneer de partners gaan scheiden, moet deze gemeenschap van goederen worden verdeeld onder de beide partijen.

Na de scheiding moeten niet alleen de goederen, maar ook de schulden die in deze gemeenschap van goederen vallen, door de partijen worden verdeeld. Dit wordt ook wel de boedelscheiding genoemd. In de boedel vallen ook al het geld (contant en op rekeningen), de pensioenregelingen en alle verzekeringen in de gemeenschappelijke boedel. Wanneer er bezittingen of schulden zijn uitgesloten van de gemeenschap, zullen er over het algemeen huwelijkse voorwaarden zijn opgesteld bij het huwelijk.

verdeling: een voorbeeld

Een voorbeeld zal de situatie verduidelijken en worden gebruikt bij het uitleggen van de tekst hieronder.
Jannet en Peter zijn getrouwd in gemeenschap van goederen. Al hun bezittingen en schulden vallen in deze gemeenschap. Hetzelfde geldt dus voor pensioen, verzekeringen en geld. Na een huwelijk van tien jaar zet Jannet een punt achter de relatie. Jannet en Peter vragen een echtscheiding aan. De boedel moet nu verdeeld worden. Jannet en Peter beschikken gezamenlijk over een echtelijke woning. Daarnaast is de inboedel geheel van hen samen. Ook hebben zij een gezamenlijk rekening en heeft Peter pensioen opgebouwd. Als laatste hebben zij een schuld.    ▲

De boedel

Jannet en Peter moeten eerst gaan bekijken welke componenten allemaal in de boedel vallen. Zoals hierboven al is aangegeven zijn dat best veel onderdelen. Het woonhuis valt in de boedel, de inboedel (dus alle meubelen) valt ook in de boedel. Ook hun gezamenlijke rekening en het pensioen van Peter zullen deel uitmaken van de boedel.

De boedel bevat dus alle bezittingen die tijdens het huwelijk zijn vervaardigd (of net voor het huwelijk) en daarnaast bevat het alle schulden die zijn aangegaan voor en tijdens het huwelijk. Bij een echtscheiding is het regel om de boedel eerlijk te verdelen. Dat betekent dat beide partijen de helft uit de boedel krijgen. Bij een echtscheiding wordt de boedel, en dus de gemeenschap van goederen, ontbonden. Dit betekent dat er vanaf de ontbinding van de gemeenschap geen nieuwe bezittingen of schulden meer in de boedel zullen vallen. In het oude echtscheidingsrecht (voor 1 januari 2012) gold de ontbinding van het huwelijk als de ontbinding van de gemeenschap. Tegenwoordig wordt de gemeenschap al ontbonden bij het indienen van het echtscheidingsverzoek. Het huwelijk wordt pas later ontbonden. Dit is een verstandige keuze van de wetgever. Zo kan er verder geen discussie ontstaan tussen de beide partijen voor wat betreft bezittingen en schulden die vanaf de indiening van het scheidingsverzoek nog worden gekocht of aangegaan.    ▲

Wat valt niet in de boedel?

Er zijn een aantal zaken die niet in de gemeenschap van goederen vallen. Allereerst zijn dit de zogenaamde verknochte goederen. Dit zijn goederen waaraan één van de partijen op een zekere manier is verknocht. U kunt hierbij denken aan bepaalde kleding of sieraden. Of een bepaald goed inderdaad een verknocht goed mag heten, hangt af van de maatschappelijke opvattingen. Met andere woorden: de algemene mening bepaalt of een goed verknocht is of niet.

Naast de verknochte goederen bestaan er goederen die onder een uitsluitingclausule door de partij zijn verkregen. Het gaat hierbij om goederen die een persoon heeft gekregen uit een erfenis. In het testament wordt dan bij uiterste wilsbeschikking beslist dat de erfenis niet in de gemeenschap van goederen zal vallen. Deze zelfde soort clausule kan worden gebruikt wanneer iemand een schenking doet en niet wil dat deze schenking in de gemeenschap van goederen valt. Zo kunnen ouders er bijvoorbeeld voor zorgen dat hun schoonzoon of schoondochter geen aandeel krijgt in de erfenis, omdat door de uitsluitingclausule de erfenis niet in de gemeenschap van goederen valt.    ▲

Verdeling van de boedel

Een boedelscheiding is een lastige klus. Het is dan ook vaak verstandig om juridisch advies in te winnen. De eerste stap bij het scheiden van de boedel is het opstellen van een lijst met bezittingen. Bekijk welke bezittingen in de gemeenschap vallen en schrijf dit nauwkeurig op. Hierna moeten de bezittingen getaxeerd worden. Dit betekent dat moet worden uitgezocht hoeveel iedere bezitting waard is. Dit is niet altijd gemakkelijk, u kunt er voor kiezen om uw bezittingen door een deskundige te laten taxeren.

Zijn de bezittingen getaxeerd, dan komt een moeilijk gedeelte. De partijen moeten nu de gehele gemeenschap gaan verdelen. Beide hebben recht op de helft van de gemeenschap. Er moet dus goed gekeken worden welke zaken welke waarde hebben, zodat er op de juiste manier verdeeld kan worden. Leeft u op voet van oorlog met uw ex-partner? Dan is de hierboven beschreven officiële verdelingsmethode een goede manier om de boedel te scheiden. Is er geen ruzie? Dan kunt u natuurlijk samen bepalen wat er verdeeld moet worden en hoe dit moet worden verdeeld. Zo is het niet nodig om alles precies voor de helft te verdelen. Jannet en Peter uit het voorbeeld kunnen dus een lijst opmaken betreffende de bezittingen en de waarde hiervan bepalen of laten bepalen. Daarna kunnen ze overgaan tot de boedelverdeling.    ▲

Naast de goederen uit de gemeenschap moet ook het saldo op bankrekeningen worden verdeeld onder de partijen. Dit is gemakkelijker dan een boedelverdeling van goederen. Het saldo op de bankrekening moet in principe in tweeën worden gedeeld. Er kan natuurlijk ook worden afgesproken dat één van de partners het hele geldbedrag krijgt tegen extra meubels voor de andere partner.  De partij die het gehele geldbedrag krijgt, zal over het algemeen de rekening overnemen. Partijen kunnen ook de rekening opheffen en beide een nieuwe openen met ieders de helft van het geldbedrag van de oude rekening. Jannet en Peter zullen waarschijnlijk kiezen voor verdeling van het geldbedrag.

Nu de kwestie van het woonhuis. Dit is een object met een grote waarde waarover veel getwist kan worden. De partijen kunnen ervoor kiezen om het woonhuis, wanneer dit natuurlijk in de boedel valt, te verkopen en de opbrengst hiervan door tweeën te delen. Andere mensen kiezen ervoor om één van beide partijen uit te kopen. De ene partij blijft dan in de woning, terwijl de andere partij een geldbedrag krijgt ter waarde van de helft van de waarde van het huis. Hiervoor zal het huis moeten worden getaxeerd. Dit is het beste mogelijk wanneer u een deskundige raadpleegt. Uitkopen is echter niet altijd mogelijk. De partij die het huis overneemt zal ook de hypotheek over moeten nemen en moet de andere partij dus betalen. Financieel is dit niet altijd mogelijk. Daarom is het mogelijk om de woning aan één van de partijen toe te delen. Dit betekent dat de partij die in de woning blijft wonen, de andere partij bijvoorbeeld een periodieke vergoeding moet betalen. Daarnaast kan de partij die niet in het huis gaat wonen geen vergoeding willen, maar er voor kiezen om bijvoorbeeld minder of geen alimentatie te betalen. Voor Jannet en Peter betekent dit dat ze moeten kiezen hoe zij hun woonhuis willen verdelen. Dit hangt dus onder ander af van hun persoonlijke financiële situatie en van het feit of zij kinderen hebben of niet.

Naast dit alles heeft Peter in de loop der jaren pensioen opgebouwd. Het pensioen dat is opgebouwd tijdens het huwelijk moet (volgens het nu geldende recht) onder de partijen worden verdeeld. Dit betekent dat Jannet ook recht heeft op een deel van het opgebouwde pensioen van Peter. Jannet krijgt, nadat Peter de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt, de helft van de pensioenrechten van Peter. Zie voor meer informatie over de verdeling van het pensioen na scheiding: verdeling ouderdomspensioen.

Als laatste moet ook nog gekeken worden naar de schulden die Jannet en Peter hebben gemaakt. In principe geldt hetzelfde voor de verdeling van de schulden als voor de verdeling van de bezittingen. De schulden kunnen bijvoorbeeld gecompenseerd worden door geld dat op de betalingrekeningen staat. Beide partijen moeten na de scheiding dus een deel van de schulden op zich nemen.    ▲