Een civiele procedure is een rechtszaak tussen 2 partijen. Dat kunnen mensen zijn, maar ook stichtingen en bedrijven. Het gaat bij een civiele procedure bijvoorbeeld om een huurgeschil, echtscheiding, incasso, handelsgeschil of een arbeidszaak. Het gaat om geschillen tussen burgers, en de overheid is hierbij niet betrokken. Overheidsorganen, zoals een gemeente, kunnen wel als civiele partij optreden, bijvoorbeeld als opdrachtgever, verhuurder of werkgever. Partijen zijn meestal burgers, maar ook verenigingen, stichtingen of vennootschappen kunnen als partij optreden.

Dagvaarding

Een eiser is degene die met een dagvaarding de procedure start. Hierin staat wie hij is, wat hij wil en waarom. Hij geeft ook aan welk bewijs hij ter ondersteuning van de vordering kan aanleveren. De dagvaarding bevat een eis, waarin is omschreven welke veroordeling de rechter zou moeten uitspreken. De gedaagde wordt met de dagvaarding opgeroepen om op een bepaalde tijd voor een bepaalde rechtbank te verschijnen. Hij kan dat doen door een zogenaamde conclusie van antwoord. Hierin kan de gedaagde aangeven op welke punten hij het eens of oneens is met de eis en waarom hij meent dat de vordering onterecht is.         ▲

Verzoekschrift

Niet alle civiele procedures beginnen met een dagvaarding. Sommige procedures beginnen met een verzoekschrift, waarin aan de rechter wordt verzocht om een bepaalde beslissing te nemen. De wet bepaalt precies welke soort zaken via een verzoek of via een dagvaarding moeten worden ingeleid. Een echtscheiding moet bijvoorbeeld meteen verzoekschrift worden begonnen. De partij tegen wie het verzoek zich richt is de verweerder. Bij sommige verzoeken is er geen echte wederpartij, bijvoorbeeld een verzoek tot vaststelling van een onderbewindstelling, tot toelating tot een schuldsanering, of het leggen van een conservatoir beslag.         ▲

Verschijning voor de rechter

Pas nadat partijen hun stellingen schriftelijk aan de rechtbank hebben gestuurd, worden zij voor het eerst opgeroepen om persoonlijk op de zitting voor de rechter te verschijnen. De bedoeling van deze zitting, de zogenaamde comparitie, is om aan de rechter verder inlichtingen te geven. Soms wordt de comparitie ook gebruikt om te kijken of partijen een schikking kunnen treffen. Partijen zijn niet verplicht te verschijnen, en kunnen zich ook door een advocaat laten vertegenwoordigen. Verschijnt de opgeroepen partij, de gedaagde niet op de eerste oproep, dan kan de rechter verstek verlenen. Meestal betekent dit dat de rechter de eiser in het gelijk stelt en de hele vordering toewijst.         ▲

Kort geding

Een gewone procedure neemt al snel een jaar of langer in beslag. Dit hangt af van de capaciteit van de rechtbank (hoe meer rechters, hoe sneller een vonnis komt) , maar ook hoe complex het geschil is en hoe snel partijen zelf procederen en welke middelen zij in de procedure gebruiken. Indien een partij veel getuigen wil horen, duurt dat natuurlijk langer, dan wanneer alleen schriftelijk bewijs wordt geleverd In bepaalde zaken kan men daarop niet wachten, en wil men binnen enkele weken een beslissing. Als voorbeeld kan men denken aan het voorkomen van een dreigende staking, het voorkomen van een publicatie in de krant of een tv uitzending, maar ook het voorkomen van een dreigende woningontruiming of de opheffing van een beslag op het salaris. In dat geval kan de eiser zijn vordering aan de voorzieningenrechter in kort geding voorleggen, en binnen enkele dagen of weken een beslissing ontvangen. Meer informatie over het kort geding vindt u hier.        ▲

Vonnis

Het vonnis bevat de beslissing van de rechter. De rechter bepaalde dan meteen wie de kosten van de procedure moet betalen. In de meeste gevallen wordt de verliezende partij veroordeeld in de kosten, zoals het griffierecht en de kosten van de deurwaarder.   terug

Tenuitvoerlegging

Alleen een deurwaarder kan het vonnis ten uitvoerleggen. Deze kan dan bijvoorbeeld beslag leggen op een bankrekening of een auto. Maar hij kan ook met behulp van de sterke arm (politie) een woning ontruimen.       ▲

Hoger beroep

Van elk vonnis van de rechtbank kan men in hoger beroep komen bij het gerechtshof. Men kan de hogere rechter verzoeken om het hele geschil opnieuw te behandelen, indien men twijfelt over de juistheid van de uitspraak.      ▲