Verrekening is een ten onrechte weinig gebruikte en eenvoudige wijze van betalen. Strikt genomen is verrekening geen betaling in eigenlijke zin als het geven of overmaken van geld. Wanneer een schuldenaar, die de bevoegdheid tot verrekening heeft, aan zijn medeschuldeiser verklaart dat hij zijn schuld met een vordering verrekent, gaan beide verbintenissen tot hun gemeenschappelijk bedrag teniet.
In het handelsverkeer tussen bijvoorbeeld leveranciers kan verrekening plaatsvinden. De vereiste verklaring van verrekening van schuldenaar aan medeschuldenaar is in beginsel vormvrij, al verdient het vanzelfsprekend aanbeveling dit schriftelijk te doen. De verrekening werkt dan terug tot het tijdstip waarop de bevoegdheid tot verrekening is ontstaan.
Als zodanig werkt de voldoening van schulden door middel van verrekening als een vereenvoudiging van het betalingsverkeer. Verrekening heeft echter ook een zekerheidsfunctie: degene die zich op verrekening kan beroepen, vindt in zijn eigen schuld aan de ander de zekerheid voor de betaling van zijn vordering.
Wanneer kan verrekening plaatsvinden?
De verrekening kan slechts geschieden door iemand die daartoe bevoegd is. De schuldenaar heeft een dergelijke bevoegdheid wanneer hij een prestatie te vorderen heeft, die beantwoordt aan zijn schuld. Met andere woorden: er moet sprake zijn van gelijksoortigheid van prestaties jegens dezelfde wederpartij en de schuldenaar die zich op verrekening beroept moet bevoegd zijn zowel tot betaling van de schuld als tot het afdwingen van de betaling van de vordering.
Geen bevoegdheid tot verrekening bestaat wanneer de vordering en de schuld in van elkaar gescheiden vermogens vallen. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer BV X een vordering heeft op BV Y die weer een vordering heeft op de bestuurder van BV X. De BV en haar bestuurder zijn niet dezelfde personen als gevolg waarvan ook hun vermogens gescheiden zijn. Daarnaast is verrekening soms niet toegestaan in verband met de aard van een betrokken vordering of schuld. Indien partijen elkaars vorderingen betwisten, zal verrekening in beginsel geen resultaat hebben.
Partijen kunnen afwijken van de wettelijke regeling van verrekening en de bevoegdheid tot verrekening beperken of verruimen. Zo is het mogelijk in de algemene voorwaarden bijvoorbeeld verrekening uit te sluiten of te beperken. Ook op het terrein van de internationale handel kan het verstandig zijn, gelet op het incassorisico, verrekening uit te sluiten of juist expliciet overeen te komen.
november 2000