In een tweetal recente kort geding procedures is de mogelijkheid aan de orde gekomen om conservatoir beslag te doen leggen op de kredietruimte die een schuldenaar bij diens bank heeft. Indien een schuldeiser betaling van een vordering op diens debiteur wenst af te dwingen, zal een gerechtelijke uitspraak moeten worden gevraagd. Om te voorkomen dat de debiteur uiteindelijk geen verhaalsmogelijkheden biedt, is het mogelijk om vóór of tijdens de procedure conservatoir (= bewarend) beslag te doen leggen op vermogensbestanddelen van de debiteur, zoals bijvoorbeeld op de inventaris, onroerend goed, maar bijvoorbeeld ook op een vordering die de debiteur op een derde heeft (derdenbeslag). Zo’n derde kan een bank zijn bij wie de debiteur een positief banksaldo aanhoudt. In de praktijk komt het echter vaker voor dat de debiteur geen positief banksaldo heeft, maar beschikt over een krediet in rekening-courant. Er is dan sprake van een negatief banksaldo, maar niet altijd is de kredietruimte volledig benut. De debiteur zou nog geld kunnen opnemen om bijvoorbeeld de schuldeiser te betalen.
Beslag op kredietruimte
In een tweetal recente procedures is aan de orde gekomen of het mogelijk is dat de schuldeiser op de nog niet benutte kredietruimte beslag legt. In september 2001 besliste de kort geding rechter in Utrecht dat die nog niet benutte kredietruimte inderdaad onder het conservatoir beslag viel. Dat heeft tot gevolg dat de debiteur geen mogelijkheid meer heeft om dit krediet anderszins aan te wenden, totdat in de bodemprocedure over de vordering van de schuldeiser is beslist. Deze uitspraak is door vooraanstaande rechtsgeleerden bekritiseerd. Recentelijk heeft de rechter in Breda in een soortgelijk geval die kritiek ter harte genomen. Er werd beslist dat de nog niet benutte kredietruimte niet voor beslag vatbaar is. Het is het uitsluitende wilsrecht van de schuldenaar om van deze kredietruimte gebruik te maken. Zolang de schuldenaar er geen gebruik van maakt, is er geen opeisbare vordering op de bank en kan er dus ook geen beslag worden gelegd. Maar desondanks werd het beslag niet opgeheven. Want de rechter besliste ook dat, zodra de schuldenaar wel gebruik wil gaan maken van de kredietruimte, de aldus ontstane vordering op de bank onder het bij voorbaat gelegde beslag valt.
september 2002