Algemene voorwaarden worden in de volksmond ook wel eens de kleine lettertjes van een overeenkomst genoemd. Vrijwel alle bedrijven hanteren algemene voorwaarden wanneer zij overeenkomsten aangaan. Algemene voorwaarden gaan onder andere over: leveringsvoorwaarden en levertijd, regels met betrekking tot (te late) betaling, garanties en exoneraties (uitsluitingclausules). Ook kan er gekozen worden welk recht er van toepassing is op de overeenkomst en welke rechter bevoegd is om over de overeenkomst te oordelen.
Algemene voorwaarden moeten aan de wederpartij worden overlegd, of de wederpartij moet redelijkerwijs geacht kunnen worden kennis te hebben genomen van deze voorwaarden. Bij een elektronische overeenkomst (zoals een koop op afstand) moet de gebruiker niet alleen de algemene voorwaarden elektronisch beschikbaar stellen, maar ook zorgen dat de wederpartij de algemene voorwaarden op kan slaan. Als dit niet gebeurd is, maken de voorwaarden geen deel uit van de overeenkomst. Indien ze wel correct tot stand zijn gekomen, en dus deel uit maken van de overeenkomst, zijn sommige voorwaarden toch aantastbaar. Het gaat hierbij om voorwaarden die in de zogenaamde zwarte of grijze lijst genoemd worden. Deze lijsten zijn van toepassing op algemene voorwaarden die tussen bedrijven en consumenten worden aangegaan.
Zwarte en grijze lijst
Voorwaarden die op de zwarte lijst terug te vinden zijn, zijn volgens de wetgever ‘onredelijk bezwarende bedingen’. Het gaat hier dikwijls om bedingen die de rechten van de wederpartij te zwaar beperken of zelfs opheffen. Dit soort bedingen zijn altijd vernietigbaar door de wederpartij. De wederpartij kan, zonder naar de rechter te stappen, zich op de vernietiging beroepen. Vernietigen doet u door aan de gebruiker van de voorwaarden mondeling of schriftelijk kenbaar te maken dat de voorwaarden voor u niet gelden.
Op de grijze lijst staan bedingen die vermoed worden onredelijk bezwarend te zijn. Van deze voorwaarden staat dus nog niet vast dat ze daadwerkelijk onredelijk bezwarend zijn. Er wordt echter aan de consument tegemoetgekomen door een bewijsvermoeden te geven. In de praktijk betekent dit dat de gebruiker van de algemene voorwaarden (het bedrijf) zal voor de rechter moeten bewijzen dat de voorwaarden niet onredelijk bezwarend zijn. Indien het bedrijf hier niet in slaagt, zullen de voorwaarden vernietigd worden.
Bij overeenkomsten tussen zakelijke partners zijn de lijsten niet dwingend. Toch kunnen de lijsten van belang zijn. Als één van de partijen stelt dat een bepaalde voorwaarde voor hem tòch onredelijk bezwarend is, zal de rechter sneller geneigd zijn dit te geloven als die voorwaarde op de grijze of zwarte lijst staat. Dit wordt ook wel de reflexwerking van deze lijsten genoemd.
Lees hier deze lijsten: zwarte lijst , grijze lijst
Toepasselijkheid
In de praktijk dienen algemene voorwaarden vooraf kenbaar te zijn gemaakt door deze los bij een offerte of opdracht mee te sturen of door deze bijvoorbeeld op de achterkant van het briefpapier te plaatsen. In sommige gevallen is het overhandigen niet mogelijk. Bijvoorbeeld in de detailhandel of bij automaten; denk aan het kopen van een treinkaartje. In dat geval kunnen de voorwaarden gedeponeerd worden. Hierdoor kan de klant te allen tijde de voorwaarden inzien. Deponeren van de algemene voorwaarden is mogelijk bij de Kamer van Koophandel of bij een griffie van de rechtbank. Op het internet is het ook mogelijk kosteloos voorwaarden te deponeren op www.voorwaarden.net.
Indien de gebruiker aan de wederpartij geen redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen, zijn deze vernietigbaar. Vernietigen doet u door aan de gebruiker van de voorwaarden mondeling of schriftelijk kenbaar te maken dat de voorwaarden voor u niet gelden.