Erven van een crimineel komt vaker voor dan je denkt. Voor zowel erfgenaam als notaris is het oppassen geblazen. „Voor je het weet word je vervolgd wegens witwassen”.
In het voorjaar van 2011 kwam een Amsterdamse drugscrimineel met geweld om het leven. Naast de handel in verdovende middelen streek hij jarenlang ten onrechte een bijstandsuitkering op. De gemeente probeerde na zijn dood het te veel aan uitbetaalde bijstand – ruim 125.000 euro – te verhalen op zijn erfgenamen. Het haalde niets uit dat de erfgenamen de nalatenschap officieel via de notaris beneficiair aanvaard hadden, wat betekent dat zij niet voor eventuele schulden aansprakelijk kunnen worden gehouden. Want in de rechtzaak die volgde liet de rechter ondermeer meewegen dat de moeder voor die tijd al rondreed op de scooter van haar overleden zoon die zij ook nog op haar naam had laten zetten.
Zij had zich zodoende als erfgenaam gedragen en moest de navordering alsnog aanvaarden.
“De zaak geeft volgens notaris Lucienne van Geld aan dat erfgenamen bij ook maar een schrijntje van een vermoeden van een criminele erfenis heel voorzichtig moeten zijn. Bij een liquidatie ligt het er misschien dik bovenop dat de overledene in het criminele circuit zijn geld verdiende, maar volgens Van Geld zijn er „ook vele vormen van verborgen criminaliteit waar je als erfgenaam niet altijd weet van hebt”. Te denken valt, naast bijstandsfraude, aan belastingfraude.
Een aanwijzing dat er sprake kan zijn van een besmette erfenis zijn grote sommen contact geld. „De kans is groot dat daar geen belasting over is betaald”, zegt Van Geld, die erfgenamen adviseert in zo’n gevalmeteen contact op te nemen met de fiscus. „Wie dat niet op tijd doet kan navorderingen en boetes voor witwassen krijgen als de belastingdienst er toch achter komt.”
Nog niet zo lang geleden gold de ongeschreven regel dat criminelen via hun eigen dood ongehinderd hun op duistere wijzen verkregen vermogen konden doorgeven aan de nabestaanden. Het geld werd via de erfenis witgewassen en kwam zo ten goede aan de familie. Pas op 5 september 2006 stak de Hoge Raad daar een stokje voor. Het hoogste rechtscollege bepaalde dat wie weet of had kunnen weten dat het geërfde vermogen uit misdrijf afkomstig is, ‘onverwijld’ melding moet doen bij justitie. Sindsdien is de erfenis van een crimineel besmet en kunnen nabestaanden worden vervolgd voor witwassen. En dat levert ook allerlei problemen en dilemma’s op voor de betrokken notaris, die door het Openbaar Ministerie medeplichtig kan worden gehouden aan het witwassen. De notaris is verplicht de herkomst van het geld na te gaan maar heeft naar eigen zeggen niet altijd de middelen om goed onderzoek te doen.
Kandidaat-notaris Jasper Nobel die in een vorig leven bij het OM werkte kan er over meepraten. Hij stond de familie van een crimineel bij maar was bij allerlei beslissingen over het splitsen van besmette en legitieme erfdelen afhankelijk van medewerking van het OM. Het contact verliep „moeizaam”, vindt hij. „Men waarschuwde voor witwassen, maar op concrete vragen over de afwikkeling kregen we nooit antwoord.”
De notaris zelf heeft geen toegang tot allerlei registers, zoals de basisadministratie van de gemeente. Om goed onderzoek te kunnen doen naar de herkomst van het geld is hij afhankelijk van anderen. Maar bij een grotere onderzoeksplicht reist nog een ander probleem, meent Van Geld. „De notaris is naast ambtenaar ook ondernemer. Extra onderzoek kost geld. De vraag is wie dat gaat betalen.”
bron: Telegraaf.nl