Soorten van hinder

Geluidsoverlast, verminderde privacy, overhangende takken, stank, blaffende honden, verminderde lichtinval of uitgebreide bouwplannen. Dit is zomaar een greep uit de onnoemelijk vele soorten van hinder en overlast waarmee u te maken kunt krijgen. Het zijn stuk voor stuk lastige situaties, die door ieder mens persoonlijk wel of niet als hinder worden beschouwd. In het dichtbevolkte Nederland zult u veel vormen van hinder moeten dulden, helemaal wanneer u in de stad woont. In sommige gevallen is de hinder die u van uw buren ondervindt zodanig ernstig dat gesproken kan worden van onrechtmatige hinder. Wanneer sprake is van onrechtmatige hinder kunt u via de juridische weg afdwingen de overlast te laten stoppen.

Wat is onrechtmatige hinder?

Onrechtmatige hinder kan zich in veel gevallen voordoen. Eén van de meest voorkomende vormen van onrechtmatige hinder speelt zich echter af in het burenrecht. In dit specifieke rechtsgebied gaat het om de relatie tussen naburig gelegen erven. Het is een vorm van eigendomsrecht en daarom zijn de bepalingen omtrent het burenrecht opgenomen in Boek 5 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW), waarin wij alle algemene bepalingen over het eigendomsrecht terugvinden. Binnen het burenrecht ontstaat er veelal discussie over de inrichting om en nabij de erfafscheiding van twee percelen grond. Het gaat dan bijvoorbeeld om overhangende takken, het plaatsen van een erfafscheiding zoals een schutting, overlast door stank of geluid en lichtinval en beschaduwing.

Ook wanneer percelen niet aan elkaar grenzen, kan er sprake zijn van onrechtmatige hinder. Denk aan geluidsoverlast van een verderop liggend café of aan stankoverlast van een grote fabriek. Hierbij komt ook nog dat het niet noodzakelijk is dat de klager de eigenaar is van het desbetreffende perceel. Ook een huurder kan bijvoorbeeld hinder van zijn buren ondervinden en op basis daarvan een vordering uit onrechtmatige hinder hebben.

Het ervaren van overlast of hinder is zowel zeer feitelijk als subjectief. Wat de één als hinder ervaart, ziet de ander als vanzelfsprekend. Vaak is er inderdaad sprake van hinder, maar deze hinder hoeft niet altijd als onrechtmatig gekwalificeerd te worden. Laat u, eer u een procedure tegen uw buren start, goed voorlichten door een advocaat.

Hinder in het wetboek?

Artikel 37 van Boek 5 BW is een kernbepaling in de hierboven geschetste situaties. Wanneer er mogelijk sprake is van onrechtmatige hinder, zal op dit artikel vaak een beroep worden gedaan. Het artikel bepaalt namelijk: ‘De eigenaar van een erf mag niet in een mate of op een wijze die volgens artikel 162 van Boek 6 onrechtmatig is, aan eigenaars van andere erven hinder toebrengen zoals door het verspreiden van rumoer, trillingen, stank, rook of gassen, door het onthouden van licht of lucht of door het ontnemen van steun.’ De bepaling spreekt over onrechtmatigheid uit artikel 162 van Boek 6 BW. Dit is de centrale bepaling uit het leerstuk van de onrechtmatige daad. Het is een zeer ruime bepaling, waardoor ook het werken met artikel 37 van Boek 5 BW een lastige klus is.

Of sprake is van onrechtmatige hinder is moeilijk op grond van artikel 37 van Boek 5 BW in te schatten. Ons hoogste rechtscollege, de Hoge Raad, heeft ons echter een leidraad gegeven. In een aantal arresten heeft de Hoge Raad aangegeven dat de vraag of er sprake is van onrechtmatige hinder afhangt van de aard, de ernst en de duur van de hinder en de daardoor veroorzaakte schade in verband met de verdere omstandigheden van het geval. Onder de omstandigheden van het geval worden onder andere de plaatselijke omstandigheden geschaard. Zo zult u meer hinder moeten dulden wanneer u in de stad woont, dan wanneer u een huis op het platteland hebt. Verder kijkt de rechter naar het tijdstip waarop de klagende partij zich op de plaats waar de hinder zich voordoet heeft gevestigd. Is de hinder na vestiging pas ontstaan, dan is er meer reden om de gedragingen als onrechtmatig aan te merken. In het omgekeerde geval is dat niet zo. Als laatste speelt de noodzaak van de hindertoebrengende handeling een rol. Met andere woorden: wanneer bepaalde hinderlijke activiteiten noodzakelijk zijn, zal de klagende persoon niet snel een vordering uit onrechtmatige hinder kunnen opwerpen.

Wat is overlast en hinder

Er zijn ontelbaar veel vormen van overlast en hinder. Daarbij denkt men vaak direct aan geluids- en stankoverlast. Ook vernielingen, pesten en discrimineren kunnen echter veelal onder het begrip hinder worden geplaatst. Zoals gezegd ervaart ieder mens de aanwezigheid van storende factoren anders. Of wel of niet sprake is van hinder en of deze hinder onrechtmatig is, is zeer subjectief. Dit maakt het lastig om te bewijzen dat de hinder onrechtmatig is, helemaal voor een rechter.

Om zo sterk mogelijk te staan is het verstandig om elke vorm van overlast vast te leggen. Houdt hiervoor bijvoorbeeld een dagboek bij waarin u noteert wanneer en welke vorm van overlast wordt ervaren. Alvorens naar de rechter te stappen is het ook van belang dat u eerst met de hinderveroorzakende persoon (of personen) gaat praten. Werkt dit niet, dan kunt u overwegen om bijvoorbeeld de politie in te schakelen of via een buurtbemiddelaar de situatie op te lossen. Als laatste redmiddel kunt u hierna nog denken aan het inschakelen van een advocaat. U kunt er dan, via uw advocaat, proberen uit te komen. Mocht ook dit niet lukken, dan is er de mogelijkheid om een gerechtelijke procedure te starten.

Bouwen of verbouwen

In de praktijk storen veel mensen zich aan bouwwerkzaamheden van de buren. Door een uitbouw, nieuwbouw of renovatie ontstaat overlast op uw eigen perceel. Veelal zal het gaan om geluidsoverlast, maar in sommige gevallen kunt u blijvende hinder van een bouwproject van uw buren ondervinden. Zo is het mogelijk dat door de nieuwbouw een groot stuk van uw huis of tuin in de schaduw komt of dat de uitbouw te dicht op uw eigen huis wordt gebouwd. Ook kunnen de bouwwerkzaamheden zorgen voor een vermindering in privacy of uitzicht. Zoals al eerder gezegd zullen de meeste punten van overlast moeten worden geduld. Is er echter sprake van ernstige, onrechtmatige hinder, dan staat u in uw recht. Denk bijvoorbeeld aan de situatie dat uw buren een uitbouw willen plaatsen. Door de uitbouw zal een groot deel van de ramen in uw woon- en slaapkamer een sterk verminderde lichtinval hebben. Hiernaast komen in de uitbouw een aantal ramen die uitkijken op uw eigen huis. Uw privacy wordt hiermee flink beperkt. Genoemde zaken zijn redenen om de uitbouw en ook de effecten van deze uitbouw als onrechtmatig te kwalificeren.

Opmerkelijk is dat een groot aantal mensen lijkt te denken dat, wanneer uw buren een bouwvergunning van de gemeente hebben verkregen, zij ongestraft mogen bouwen. Dit is niet helemaal waar. De gemeente kijkt bij haar afwegingen omtrent het toekennen van een bouwvergunning niet naar het burenrecht, waardoor de regels die hiervoor gelden niet worden meegenomen in de belangenafweging. Wanneer bij de bouwwerkzaamheden onrechtmatige hinder ontstaat, kunt u dus vaak alsnog naar de rechter stappen.     ▲