Doorstart na faillissement

Op 24 juni 2013 sprak de rechtbank Den Haag het faillissement van het Ruwaard van Putten ziekenhuis uit. Nog diezelfde dag wordt bekend gemaakt dat het ziekenhuis een doorstart zal maken. Al op 28 juni 2013 hebben de curatoren van het Ruwaard van Putten ziekenhuis de doorstart rond. De snelheid van deze procedure is opmerkelijk. In veel faillissementen volgt na de faillietverklaring een slepend proces waarbij de mogelijkheid voor een doorstart met de tijd afneemt. In het geval van het Ruwaard van Putten ziekenhuis maakte de rechtbank Den Haag gebruik van een nieuwe methode om een doorstart sneller en gemakkelijker te maken. Al voor het faillissement waren regelingen getroffen om een doorstart na de faillietverklaring zo snel mogelijk doorgang te laten vinden. Op die manier werd snel geanticipeerd op de situatie en was de doorstart na enkele dagen een feit.

Faillissement en doorstart

Na een faillietverklaring verliest de schuldenaar de beheers- en beschikkingsbevoegdheid over het vermogen van het bedrijf. Alleen een door de rechter benoemde curator is nu nog bevoegd het beheer over het vermogen uit te oefenen. Een faillissement betekent vaak het einde van een onderneming. Het gevolg is een verlies van kapitaal en arbeidsplaatsen. Ook voorafgaand aan de faillietverklaring is er vaak al het één en ander gebeurd. Zo zullen banken het krediet hebben op gezegd, leveranciers zijn gestopt met leveren en de onderneming is in een negatief daglicht komen te staan. Onder deze omstandigheden is het zeer lastig om na het faillissement een rendabele doorstart te maken. In de praktijk bestaat dan ook de behoefte aan een methode die een snelle doorstart garandeert en waarbij de continuïteit van het bedrijf gewaarborgd is.

Een pre-pack

Bij het Ruwaard van Putten ziekenhuis, maar ook bij bijvoorbeeld de doorstart van de Schoenenreus, is door de rechter een andere manier van werken aangenomen dan gebruikelijk. In dit geval hebben de rechters een methode afkomstig uit het Angelsaksische recht gebruikt. De Engelsen gebruiken deze succesvolle methode, door hen ‘pre-packaged sale in administration’ (of afgekort: pre-pack) genoemd, al langere tijd. Een pre-pack vergroot de kans op een doorstart na een faillissement. Een ondernemer die inziet dat een faillissement onafwendbaar is kan de rechtbank in wiens arrondissement de onderneming zich bevindt al voor de faillietverklaring vragen om een pre-pack. Besluit de rechtbank om de pre-pack toe te passen, dan benoemt zij een deskundige. Deze persoon bekijkt de situatie van de onderneming en beoordeelt of een doorstart na faillissement mogelijk is.

De stille bewindvoerder

De deskundige wordt in Nederland ook wel de stille bewindvoerder of de beoogde curator genoemd. Deze persoon krijgt de gelegenheid om nog voor het faillissement het bedrijf beter te leren kennen en zo inzicht te krijgen in de onderdelen van het bedrijf waarmee mogelijk in de toekomst een geslaagde doorstart kan worden gemaakt. Verder kan de stille bewindvoerder zich oriënteren op mogelijke kopers. De stille bewindvoerder bereidt een activatransactie voor die na het uitspreken van het faillissement direct wordt uitgevoerd. Er worden bespreken gevoerd met de belangrijkste betrokken partijen waaronder natuurlijk de potentiële kopers van de onderneming. De schuldeisers behoren niet tot deze betrokkenen.

Opmerking verdient dat de stille bewindvoerder geen beslissingen neemt en ook nadrukkelijk geen adviseur van de onderneming is. Hij dient onafhankelijk te handelen en de taken van de curator als uitgangspunt te nemen. Daarbij moet bedacht worden dat de stille bewindvoerder (nog) geen curator is en dat de schuldenaar dus nog steeds de beschikking en het beheer over zijn vermogen heeft. De verantwoordelijkheid van een pre-pack blijft dus ook bij de schuldenaar. Bovendien zal de schuldenaar het salaris van de stille bewindvoerder moeten betalen.

Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling dat de stille bewindvoerder naar buiten kenbaar maakt wat de inhoud van de besprekingen is geweest. Hij heeft dus een geheimhoudingsplicht. Na het uitspreken van het faillissement wordt de stille bewindvoerder door de rechter benoemd tot curator. Hij zal in die hoedanigheid de doorstart bewerkstelligen.

Voordelen van pre-pack

Een pre-pack levert veel voordelen op voor de praktijk. De voorbereidende handelingen die met het oog op een doorstart al voor de faillietverklaring zijn uitgevoerd, kunnen direct na het faillissement worden voltooid. Dit betekent dat personeel gewoon aan het werk kan blijven en dat leveranciers zullen blijven leveren. In een normale situatie is dit vaak anders. In de lange periode tussen de faillietverklaring en de doorstart zullen veel werknemers en leveranciers afhaken. Wordt de doorstart echter snel na het faillissement gerealiseerd, dan zullen kapitaal en arbeidsplaatsen blijven bestaan. Bijkomend voordeel is dat veel schuldeisers na een doorstart toch nog hun vorderingen uitbetaald krijgen. Dit is in veel faillissementen vaak ondenkbaar.

Ook in de wet?

Momenteel is de pre-pack niet opgenomen in de wet. Op 22 oktober 2013 is door minister Opstelten een wetsvoorstel ingediend over de pre-packmethode. Als de wet wordt aangenomen, gaat deze ‘de Wet continuïteit ondernemingen I’ heten. Vooruitlopend op deze wetgeving hebben een aantal rechtbanken in Nederland de pre-packmethode al toegepast. ▲