Aansprakelijkheid
Ondernemers treden in contact met vele partijen, waar uit weer verschillende risico`s voortvloeien. Voor al die partijen geldt een andere soort aansprakelijkheid. Hier leest u welke risico`s een ondernemer in diverse situaties loopt.
Een werknemer kan een werkgever aanspreken tot betaling van loon, ook als er even geen werk is. Een opdrachtgever kan dezelfde ondernemer aanspreken wegens ondeugdelijke levering. De overheid kan hem aanspreken voor milieuvervuiling, of het niet tijdig doen van belastingaangifte. De verhuurder van een bedrijfspand kan hem aanspreken wegens schade toegebracht door brand, veroorzaakt door ingehuurd personeel. Alle vier verschillende soorten aansprakelijkheid, en voortvloeiende uit andere rechtsverhoudingen.
Contractuele aansprakelijkheid
Voor de nakoming van verplichtingen uit een overeenkomst geldt de contractuele aansprakelijkheid. Alleen als er sprake is van overmacht kunt u niet worden aangesproken. In alle andere gevallen kunt u worden aangesproken door de wederpartij indien u verplichtingen die u zelf bent aangegaan niet nakomt. Indien u bijvoorbeeld bepaalde zaken levert na de overeengekomen leveringstermijn, kunt u voor schade worden aangesproken. Er moet dan sprake zijn van een toerekenbare tekortkoming in de prestatie. ▲
Wettelijke aansprakelijkheid
Wettelijk aansprakelijkheid is de aansprakelijkheid die wordt beschreven in de wet. Het gaat om handelen of nalaten die schade bij een ander veroorzaakt. Indien u of een werknemer of opdrachtnemer door onachtzaamheid schade toebrengt aan zaken van de andere partij kunt aansprakelijk worden gesteld voor de schade. Bijvoorbeeld een klant die in uw bedrijfshal uitglijdt over een gladde vloer, en daardoor gewond raakt. ▲
Schuldaansprakelijkheid
Van schuldaansprakelijkheid is sprake als men u een verwijt kan maken, bijvoorbeeld door een bepaalde wettelijke norm niet op te volgen of te veronachtzamen. Indien een ondernemer bijvoorbeeld in strijd met de wet bedrijfsgeheimen van een concurrent steelt, kan hij voor diefstal worden aangesproken. Maar diefstal is daarnaast ook onrechtmatig tegenover die concurrent, en hij kan op grond daarvan ook nog worden aangesproken om schade te vergoeden die de ander lijdt. ▲
Risicoaansprakelijkheid
Risicoaansprakelijkheid geldt voor aansprakelijkheid voor gebeurtenissen waarbij de verwijtbaarheid geen rol speelt. Een werkgever kan aansprakelijk worden gesteld voor fouten van werknemers, zonder dat hem zelf een verwijt kan worden gemaakt. Dergelijke risico`s worden in de wet omschreven. Omdat verwijtbaarheid geen voorwaarde is, is het natuurlijk noodzakelijk dat de wet regels geeft wanneer men dergelijke risico`s loopt. ▲
Beperken van de aansprakelijkheid
Al ondernemer zal men risico`s moeten beperken om zich in het rechtsverkeer overeind te houden.
Voor contractuele aansprakelijkheid hanteren de meeste ondernemers bepaalde afspraken die zij bedingen bij het aangaan van overeenkomsten. Daarmee kunnen zij de aansprakelijkheid voor bepaalde soorten schade die een contractpartij kan lijden uitsluiten. Dit is zeer effectief in verhouding tussen ondernemers onderling. Een ondernemer neemt meestal uitsluitingsclausules op in zijn overeenkomsten of algemene voorwaarden.
Dergelijke bepalingen werken niet altijd en overal. Europese regelgeving beperkt de mogelijkheden, in het bijzonder tegenover consumenten. Denk bijvoorbeeld aan garantiebepalingen voor de aanschaf van duurzame consumentenzaken. Een verkoper kan aansprakelijkheid voor ondeugdzame zaken niet uitsluiten of sterk beperken.
Voor risicoaansprakelijkheid kan men zich meestal verzekeren. Dit kan bijvoorbeeld voor verkeersschade en voor beroepsaansprakelijkheid. Dit soort schade is nu eenmaal niet te vermijden, ook al is er geen sprake van opzet.
Een mogelijkheid die eigenlijk de aansprakelijkheid niet beperkt, maar wel de gevolgen daarvan kan beperken, is het kiezen van de juiste rechtsvorm of geschikte bedrijfsstructuur. Met een besloten vennootschap kan men aansprakelijkheid beperken tot alleen de onderneming die in die rechtspersoon wordt gedreven, maar blijft het vermogen van de eigenaar van de vennootschap buiten het bereik van het verhaal van derden. In het ergste geval gaat de vennootschap failliet, maar loopt de eigenaar van de onderneming geen risico in zijn overige vermogen, en kan hij een nieuwe onderneming starten. Denk aan het risico die een ondernemer loopt in een eenmanszaak. ▲