De Erfenis en de Inbreng van schenkingen in de nalatenschap

Schenkingen spelen vaak een belangrijke rol in nalatenschappen, vooral wanneer deze tijdens het leven van de erflater zijn gedaan. Erfgenamen worden vaak geconfronteerd met de vraag of deze schenkingen moeten worden ingebracht in de erfenis, wat kan leiden tot geschillen over de verdeling. Dit artikel gaat in op de regels rond inbreng van schenkingen, de juridische procedures en de mogelijke conflicten die hierbij kunnen ontstaan.

Wat is inbreng van een schenking?

Inbreng van schenkingen houdt in dat een schenking die een erfgenaam tijdens het leven van de erflater heeft ontvangen, wordt verrekend met het erfdeel dat deze erfgenaam krijgt uit de nalatenschap. Dit principe is gebaseerd op het idee dat alle erfgenamen gelijk behandeld moeten worden, en dat schenkingen die tijdens het leven van de erflater zijn gedaan, in sommige gevallen gezien moeten worden als een voorschot op de erfenis.

De verplichting tot inbreng geldt echter niet altijd automatisch. De erflater kan in het testament aangeven of schenkingen wel of niet ingebracht moeten worden. Wanneer hier niets over in het testament is opgenomen, gelden de wettelijke regels, die we in dit artikel zullen bespreken​.

Wanneer is er sprake van een inbrengplicht?

Volgens het Nederlandse erfrecht is er alleen sprake van een inbrengplicht als de erflater dit expliciet heeft bepaald in het testament. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de erflater wil dat de schenkingen die hij tijdens zijn leven heeft gedaan aan zijn kinderen, worden meegeteld bij de verdeling van de nalatenschap.

Als er geen testament is, geldt de wettelijke regeling. Voor kinderen geldt in principe dat schenkingen die zij tijdens het leven van hun ouder hebben ontvangen, niet hoeven te worden ingebracht in de erfenis, tenzij dit specifiek door de ouder is vastgelegd.

Er zijn echter uitzonderingen, bijvoorbeeld wanneer de schenking duidelijk bedoeld was als voorschot op de erfenis, of als de waarde van de schenking buitensporig hoog is in vergelijking met het erfdeel van andere erfgenamen.

Voorbeeld:

Stel dat een vader tijdens zijn leven een aanzienlijke som geld schenkt aan zijn oudste zoon. Na zijn overlijden blijkt dat de andere kinderen aanzienlijk minder hebben gekregen. Als de vader niets heeft vastgelegd over deze schenking in zijn testament, kan dit leiden tot conflicten tussen de kinderen over de vraag of deze schenking moet worden ingebracht​.

3. Gevolgen van niet-ingebrachte schenkinge

Als een schenking niet wordt ingebracht, kan dit leiden tot ongelijke verdelingen onder de erfgenamen. Dit kan vooral problematisch zijn in families waar grote schenkingen tijdens het leven van de erflater zijn gedaan aan bepaalde erfgenamen, waardoor zij een veel groter deel van de nalatenschap ontvangen dan de andere erfgenamen​.

Het is belangrijk om te begrijpen dat de beslissing om een schenking al dan niet in te brengen, grote financiële gevolgen kan hebben. Erfgenamen die een schenking hebben ontvangen die niet wordt ingebracht, zullen mogelijk een veel groter deel van het vermogen van de erflater ontvangen dan de andere erfgenamen. Dit kan leiden tot conflicten en zelfs juridische procedures tussen de erfgenamen​.

4. Hoe wordt de waarde van de schenking bepaald?

De waarde van de schenking wordt in principe vastgesteld op het moment van de schenking. Dit betekent dat, ook al is de schenking jarenlang in waarde gestegen (bijvoorbeeld in het geval van onroerend goed), de waarde op het moment van de schenking leidend is voor de berekening van de inbreng​.

Er kunnen echter situaties ontstaan waarbij de waarde van de schenking aanzienlijk is veranderd sinds het moment van de schenking. In deze gevallen kan het nodig zijn om een deskundige in te schakelen om de huidige waarde van de schenking vast te stellen en te bepalen hoe deze moet worden meegeteld bij de verdeling van de nalatenschap.

5. Juridische conflicten en oplossingen

De inbreng van schenkingen is vaak een bron van conflicten tussen erfgenamen, vooral als de verhoudingen binnen de familie al gespannen zijn. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer één erfgenaam een grote schenking heeft ontvangen en de anderen zich benadeeld voelen. In dergelijke situaties kunnen de erfgenamen er mogelijk niet in slagen om onderling tot een overeenkomst te komen, en kan het nodig zijn om juridische stappen te ondernemen​.

Mediation

In veel gevallen kan mediation helpen om deze conflicten op te lossen zonder dat het tot een rechtszaak komt. Een mediator kan de erfgenamen helpen om tot een redelijke en eerlijke verdeling te komen, waarbij rekening wordt gehouden met de belangen van alle partijen. Mediation kan een kosteneffectieve en minder belastende manier zijn om een geschil op te lossen, vooral wanneer het om familie gaat.

Rechtsgang

Als mediation geen uitkomst biedt, kan de zaak worden voorgelegd aan de rechter. De rechter zal de juridische regels rondom de inbreng van schenkingen toepassen en een beslissing nemen over hoe de nalatenschap verdeeld moet worden. Dit kan leiden tot een formele uitspraak die bindend is voor alle erfgenamen​.

6. Schenkingen en belastingtechnische aspecten

Bij de inbreng van schenkingen moet niet alleen rekening worden gehouden met de juridische aspecten, maar ook met de fiscale gevolgen. Schenkingen worden namelijk belast met schenkbelasting. De ontvanger van de schenking is verantwoordelijk voor het betalen van deze belasting, die wordt berekend op basis van de waarde van de schenking en de relatie tussen de schenker en de ontvanger.

Daarnaast kan de inbreng van een schenking invloed hebben op de hoogte van de erfbelasting die de erfgenamen moeten betalen. Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de fiscale regels en om waar nodig advies in te winnen van een belastingadviseur om verrassingen te voorkomen​.

Conclusie

De inbreng van schenkingen in de nalatenschap kan leiden tot ingewikkelde juridische en emotionele kwesties. Het is van groot belang dat er duidelijkheid bestaat over de intentie van de erflater met betrekking tot schenkingen en dat erfgenamen goed op de hoogte zijn van hun rechten en plichten. Door tijdig juridische en fiscale begeleiding in te schakelen, kunnen veel conflicten en problemen voorkomen worden.

Wilt u meer weten over dit onderwerp, stel dan vrijblijvend een vraag via advocaten.nl of bel met 0900-advocaten.

Onterving van kinderen en de legitieme portie: De juridische uitdagingen bij onterving

Onterving van kinderen is een gevoelig onderwerp dat vaak tot juridische conflicten binnen families leidt. Hoewel ouders de vrijheid hebben om een kind te onterven, beschermt de wet onterfde kinderen door hen recht te geven op de legitieme portie. Dit artikel bespreekt de juridische aspecten van onterving en de mogelijkheden die kinderen hebben om hun legitieme deel op te eisen.

Het onterven van kinderen is een van de meest controversiële en emotionele onderwerpen binnen het erfrecht. Hoewel ouders in Nederland de vrijheid hebben om hun bezittingen naar wens na te laten, hebben kinderen die onterfd worden nog steeds recht op een deel van de nalatenschap. Dit deel staat bekend als de legitieme portie en is bedoeld om kinderen te beschermen tegen volledige onterving.

In dit artikel behandelen we de juridische aspecten van onterving, de legitieme portie, en de conflicten die vaak ontstaan rondom deze kwesties. We bespreken ook de stappen die onterfde kinderen kunnen nemen om hun rechtmatige deel van de erfenis op te eisen en welke juridische procedures daarbij een rol spelen.

1. Wat betekent onterving?

Onterving is het proces waarbij een ouder expliciet in een testament vastlegt dat een kind geen aanspraak kan maken op een deel van de erfenis. Dit gebeurt meestal als gevolg van persoonlijke conflicten of omdat de ouder ervoor kiest om het vermogen aan anderen na te laten, zoals de partner, vrienden of een goed doel. Hoewel ouders het recht hebben om een kind in een testament te onterven, zijn er wettelijke beperkingen.

In Nederland kunnen ouders hun kinderen namelijk niet volledig onterven. De wet beschermt kinderen door hen altijd recht te geven op een minimumaandeel van de erfenis, ook wel de legitieme portie genoemd​.

2. De legitieme portie: bescherming tegen volledige onterving

De legitieme portie is het wettelijke recht van een kind op een deel van de nalatenschap van een ouder, zelfs wanneer het kind in het testament is onterfd. Dit recht kan door het kind worden opgeëist, maar het kind ontvangt geen goederen of specifieke bezittingen, zoals in het geval van erfgenamen die niet zijn onterfd. De legitieme portie is namelijk altijd een vordering in geld​.

De hoogte van de legitieme portie is vastgesteld op de helft van wat het kind zou hebben gekregen indien er geen testament was opgesteld. Dit betekent dat als de ouder zonder testament zou zijn overleden, het kind normaal gesproken recht zou hebben op een gelijk deel met andere erfgenamen. Bij onterving wordt dat recht verminderd tot de helft van dat oorspronkelijke erfdeel.

Voorbeeld:

Als een ouder twee kinderen heeft en één daarvan onterft, dan zou elk kind zonder testament recht hebben gehad op 50% van de nalatenschap. De legitieme portie van het onterfde kind bedraagt dan 25% van de nalatenschap, oftewel de helft van zijn oorspronkelijke erfdeel​.

3. Hoe kan de legitieme portie worden opgeëist?

Wanneer een kind onterfd is, kan het binnen vijf jaar na het overlijden van de ouder aanspraak maken op de legitieme portie. Dit gebeurt door een formeel verzoek in te dienen bij de executeur van de nalatenschap of bij de overige erfgenamen. Als de erfgenamen niet bereid zijn om de legitieme portie uit te betalen, kan het onterfde kind naar de rechter stappen om zijn of haar recht te claimen​.

Het is belangrijk dat het onterfde kind tijdig actie onderneemt, omdat het recht op de legitieme portie kan verjaren na de termijn van vijf jaar. De verjaringstermijn begint te lopen op de dag van het overlijden van de ouder.

4. Conflicten rondom de legitieme portie

De toewijzing van de legitieme portie leidt vaak tot conflicten tussen de onterfde kinderen en de overige erfgenamen. Dit kan verschillende oorzaken hebben:

  • Emotionele spanningen: Onterving wordt vaak gezien als een afwijzing, wat emotionele wonden kan veroorzaken en tot ruzies kan leiden tussen de erfgenamen.
  • Verschillen in interpretatie van het testament: Onterfde kinderen en overige erfgenamen kunnen het oneens zijn over de interpretatie van de bepalingen in het testament, vooral wanneer het onduidelijk is hoe de nalatenschap verdeeld moet worden.
  • Geschillen over de waarde van de nalatenschap: De legitieme portie is een geldvordering die gebaseerd is op de waarde van de nalatenschap. Het vaststellen van deze waarde kan ingewikkeld zijn, vooral wanneer de nalatenschap bestaat uit onroerend goed of andere bezittingen waarvan de waarde moeilijk te bepalen is.

5. Uitsluiting van de legitieme portie in een testament

Hoewel ouders hun kinderen niet volledig kunnen onterven, kunnen zij in sommige gevallen de legitieme portie beperken of zelfs uitsluiten via een testament. Dit kan echter alleen in zeer specifieke situaties, zoals wanneer het kind zich ernstig heeft misdragen ten opzichte van de ouder of familieleden.

De mogelijkheden om de legitieme portie te beperken zijn echter zeer beperkt, en de rechter zal bij een geschil zorgvuldig beoordelen of er voldoende grond is om het kind het recht op de legitieme portie te ontzeggen.

6. Het belang van mediation bij erfrechtelijke conflicten

Conflicten rondom onterving en de legitieme portie kunnen langdurige juridische procedures tot gevolg hebben. Het inschakelen van een mediator kan helpen om de communicatie tussen de erfgenamen te verbeteren en tot een oplossing te komen zonder dat een rechterlijke procedure nodig is. Mediation kan bijdragen aan een oplossing die voor alle partijen acceptabel is, zonder de emotionele belasting die een juridische strijd vaak met zich meebrengt.

7. Juridische stappen bij onenigheid

Als mediation niet slaagt of als de erfgenamen niet bereid zijn om de legitieme portie te betalen, kan het onterfde kind naar de rechter stappen om zijn recht te claimen. Dit gebeurt door middel van een civiele procedure waarin de rechter bepaalt hoe de nalatenschap moet worden verdeeld en of het kind recht heeft op de legitieme portie.

De rechter zal de waarde van de nalatenschap beoordelen en bepalen hoeveel het onterfde kind toekomt. Daarnaast kan de rechter de overige erfgenamen verplichten om het kind uit te betalen. In sommige gevallen kan de rechter ook beslissen over andere aspecten van de nalatenschap, zoals de verdeling van onroerende goederen​.

8. Wat zijn de gevolgen van het niet uitkeren van de legitieme portie?

Als de erfgenamen weigeren om de legitieme portie uit te keren, kan dit leiden tot juridische sancties. De rechter kan een dwangsom opleggen om de erfgenamen te dwingen tot betaling. In ernstige gevallen kan de nalatenschap zelfs in vereffening worden gesteld, wat betekent dat een externe vereffenaar wordt aangesteld om de bezittingen van de overledene te verdelen​.

Conclusie

Onterving van kinderen is een complex juridisch proces dat vaak tot conflicten leidt binnen families. Hoewel ouders het recht hebben om hun kinderen te onterven, kunnen deze kinderen nog steeds aanspraak maken op de legitieme portie, een geldvordering die hen beschermt tegen volledige onterving. Door tijdig juridische stappen te ondernemen en, waar mogelijk, mediation in te schakelen, kunnen erfgenamen en onterfde kinderen de verdeling van de nalatenschap op een rechtvaardige en efficiënte manier afhandelen.

Heeft u te maken met een onterving of een geschil over de legitieme portie? Neem dan contact op met een info@advocaten.nl om uw rechten te beschermen en de nalatenschap op de juiste manier af te handelen. U kunt ook bellen met 0900-advocaten voor meer informatie, of een formulier invullen op advocaten.nl.