erfenis - ADVOCATEN.NL | online rechtsbijstand

De erfenis: Aanvaarding of verwerping?

Het aanvaarden of verwerpen van een erfenis is een belangrijke keuze voor erfgenamen die zowel juridische als financiële gevolgen heeft. Erfgenamen kunnen kiezen tussen zuivere aanvaarding, beneficiaire aanvaarding of verwerping, elk met specifieke rechten en verantwoordelijkheden. In dit artikel bespreken we de voorwaarden en risico’s van elke optie, en geven we praktische adviezen over het maken van de juiste keuze.

1. Drie opties voor erfgenamen: zuivere aanvaarding, beneficiaire aanvaarding en verwerping

Wanneer iemand overlijdt, hebben de erfgenamen drie opties om te bepalen hoe ze omgaan met de nalatenschap:

Zuivere aanvaarding: De erfgenaam accepteert de volledige nalatenschap, inclusief bezittingen én schulden.
Beneficiaire aanvaarding: De erfgenaam aanvaardt de erfenis onder voorbehoud dat er geen sprake is van een negatief saldo; dit beschermt de erfgenaam tegen schulden die de waarde van de nalatenschap overstijgen.
Verwerping: De erfgenaam wijst de nalatenschap volledig af, en is niet verantwoordelijk voor de bezittingen of schulden van de overledene

2. Zuivere aanvaarding: rechten en risico’s

Bij zuivere aanvaarding accepteert de erfgenaam de nalatenschap volledig, inclusief alle eventuele schulden. Dit betekent dat de erfgenaam niet alleen recht heeft op de bezittingen, maar ook aansprakelijk is voor alle schulden. In gevallen waar de schulden hoger zijn dan de bezittingen, kan zuivere aanvaarding financieel risicovol zijn. Erfgenamen moeten daarom zorgvuldig onderzoeken of de nalatenschap positief is voordat ze deze optie kiezen.

Gevolgen van zuivere aanvaarding

Als de erfgenaam zuiver aanvaardt, kunnen schuldeisers van de overledene zich direct wenden tot de erfgenaam om openstaande schulden te innen. Dit kan ertoe leiden dat de erfgenaam met zijn eigen vermogen de schulden moet aflossen als de nalatenschap zelf ontoereikend blijkt te zijn

3. Beneficiaire aanvaarding: bescherming tegen schulden

Beneficiaire aanvaarding is een populaire keuze voor erfgenamen die onzeker zijn over de financiële positie van de nalatenschap. Bij beneficiaire aanvaarding aanvaardt de erfgenaam de erfenis onder voorbehoud van voldoening van schulden. Dit betekent dat de erfgenaam beschermd is tegen negatieve financiële consequenties als de nalatenschap meer schulden dan bezittingen blijkt te hebben

Procedure voor beneficiaire aanvaarding

Beneficiaire aanvaarding moet formeel worden aangevraagd bij de rechtbank. Na beneficiaire aanvaarding wordt de nalatenschap vereffend volgens de regels voor een wettelijke vereffening. Dit houdt in dat eerst alle schulden worden betaald voordat het resterende deel wordt verdeeld onder de erfgenamen. Beneficiaire aanvaarding zorgt er zo voor dat de erfgenaam beschermd blijft tegen persoonlijke aansprakelijkheid voor eventuele schulden

Voordelen en nadelen

De belangrijkste voordelen van beneficiaire aanvaarding zijn de bescherming tegen schulden en het recht op de resterende bezittingen na aflossing van de schulden. Het nadeel is echter dat beneficiaire aanvaarding tijd en kosten met zich meebrengt vanwege de vereffeningsprocedure

4. Verwerping van de erfenis: afstand doen van rechten en plichten

Bij verwerping van de erfenis wijst de erfgenaam de nalatenschap volledig af en heeft hij of zij geen recht op bezittingen, maar is ook niet verantwoordelijk voor eventuele schulden. Deze optie is vooral aantrekkelijk voor erfgenamen die weten dat de nalatenschap voornamelijk uit schulden bestaat

Procedure voor verwerping

Net als bij beneficiaire aanvaarding moet verwerping formeel worden ingediend bij de rechtbank. Erfgenamen die de nalatenschap verwerpen, worden behandeld alsof ze nooit erfgenaam waren. De nalatenschap gaat vervolgens naar de andere erfgenamen of, als er geen erfgenamen overblijven, uiteindelijk naar de Staat der Nederlanden

Risico’s en gevolgen

Het grootste risico van verwerping is dat het erfgenamen uitsluit van alle rechten op bezittingen in de nalatenschap. Dit betekent dat erfgenamen niet kunnen terugkomen op hun beslissing als er later waardevolle bezittingen blijken te zijn

5. Belangrijke overwegingen bij het kiezen van een optie

Voordat erfgenamen een beslissing nemen over het aanvaarden of verwerpen van een erfenis, is het belangrijk om een aantal overwegingen in acht te nemen:

Financiële positie van de nalatenschap: Is het duidelijk hoeveel schulden en bezittingen de nalatenschap bevat? Als er veel onzekerheid is, kan beneficiaire aanvaarding de veiligste keuze zijn.
Relaties met mede-erfgenamen: In gevallen waarin erfgenamen samen beslissingen moeten nemen, kan het verstandig zijn om gezamenlijk de nalatenschap beneficiair te aanvaarden om te voorkomen dat één erfgenaam het risico van zuivere aanvaarding neemt en daarmee de anderen aansprakelijk maakt.
Toekomstige verplichtingen: Als erfgenamen op termijn toch hun deel van de nalatenschap willen ontvangen, kan beneficiaire aanvaarding aantrekkelijk zijn, omdat het de weg opent naar een vereffening waarbij schulden worden betaald voordat er verdeling plaatsvindt

6. Wat te doen bij ontdekking van nieuwe schulden na zuivere aanvaarding?

Er zijn situaties waarin erfgenamen die zuiver hebben aanvaard, later geconfronteerd worden met onverwachte schulden. In zulke gevallen kan de erfgenaam een beroep doen op de zogenaamde beschermingsregeling, die sinds 2016 in Nederland geldt. Deze regeling stelt erfgenamen in staat om terug te komen op de zuivere aanvaarding wanneer zij geconfronteerd worden met onverwachte, aanzienlijke schulden van de overledene

Om in aanmerking te komen voor deze regeling, moet de erfgenaam bewijzen dat de schulden onverwacht zijn ontdekt en dat het onredelijk zou zijn om de erfgenaam aansprakelijk te houden voor deze schulden. Dit kan in sommige gevallen helpen om financiële problemen te voorkomen

7. Praktische stappen voor het afwikkelen van de nalatenschap

Voor erfgenamen die hebben gekozen voor beneficiaire aanvaarding, zijn er een aantal belangrijke stappen om de nalatenschap zorgvuldig af te wikkelen:

Inventariseren van de nalatenschap: Verzamel informatie over alle bezittingen en schulden van de overledene. Dit omvat bankrekeningen, onroerend goed, leningen, verzekeringen en andere activa.
Bekendmaking van de nalatenschap: Meld de beneficiaire aanvaarding bij de rechtbank en zorg ervoor dat schuldeisers worden geïnformeerd. De vereffenaar moet ervoor zorgen dat alle schulden worden voldaan voordat de nalatenschap wordt verdeeld.
Betaling van de schulden: De vereffenaar betaalt de schulden in een vaste volgorde, waarbij eerst preferente schuldeisers worden voldaan, zoals belastingdiensten en hypotheekverstrekkers.
Verdeling van de resterende bezittingen: Nadat alle schulden zijn voldaan, wordt het resterende deel van de nalatenschap verdeeld onder de erfgenamen

Conclusie

Het kiezen tussen zuivere aanvaarding, beneficiaire aanvaarding en verwerping van een erfenis is een belangrijke beslissing met aanzienlijke juridische en financiële gevolgen. Beneficiaire aanvaarding biedt erfgenamen bescherming tegen schulden, terwijl zuivere aanvaarding meer flexibiliteit biedt maar ook risico’s met zich meebrengt. Erfgenamen moeten zich goed laten informeren voordat ze een beslissing nemen om toekomstige problemen en conflicten te vermijden.

Wilt u meer weten over dit onderwerp? Stel dan vrijblijvend een vraag via advocaten.nl of bel met 0900-advocaten.

Verdeling van de erfenis zonder testament

Als iemand overlijdt zonder testament, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn en hoe de erfenis wordt verdeeld. De wettelijke verdeling zorgt ervoor dat de langstlevende echtgenoot de goederen erft, terwijl de kinderen een vordering op hem of haar krijgen. Erfgenamen kunnen kiezen om de erfenis te aanvaarden, beneficiair aan te nemen of te verwerpen, afhankelijk van de schuldenlast. Bij conflicten over de verdeling kan een mediator of de rechter worden ingeschakeld om een oplossing te vinden.

Wanneer een dierbare overlijdt zonder een testament achter te laten, bepaalt de wet hoe de erfenis wordt verdeeld. Dit kan een complexe en emotioneel beladen situatie zijn voor de achterblijvende familieleden. De wettelijke regels rondom erfrecht zijn bedoeld om duidelijkheid te scheppen, maar leiden niet zelden tot conflicten, vooral wanneer erfgenamen het niet eens kunnen worden over de verdeling van de nalatenschap.

In dit artikel bespreken we in detail hoe de wettelijke verdeling werkt, welke rechten en plichten erfgenamen hebben, en welke stappen ondernomen kunnen worden als er geen testament is opgesteld. Dit artikel is bedoeld om iedereen die met deze situatie te maken krijgt, inzicht te geven in de juridische kant van de verdeling van een erfenis zonder testament.

1. Wat gebeurt er als er geen testament is?

Wanneer iemand overlijdt zonder een testament, spreken we van ‘versterferfrecht’. Dit betekent dat de wet voorschrijft wie de erfgenamen zijn en hoe de erfenis verdeeld wordt. Volgens de Nederlandse wet komen erfgenamen in een vaste volgorde in aanmerking voor de erfenis. Deze volgorde is ingedeeld in vier groepen:

De echtgenoot/geregistreerd partner en kinderen: De echtgenoot of partner en kinderen erven als eerste. Als er geen kinderen zijn, erven de echtgenoot en verdere familieleden in de volgende groepen.
Ouders, broers en zussen: Wanneer er geen echtgenoot of kinderen zijn, erven de ouders samen met broers en zussen.
Grootouders: Indien er geen ouders, broers, of zussen zijn, erven de grootouders.
Overgrootouders: Als ook grootouders ontbreken, komt de erfenis toe aan overgrootouders.

Zijn er in geen van deze groepen erfgenamen aanwezig, dan vervalt de erfenis aan de Staat der Nederlanden(

2. Wettelijke verdeling

De wettelijke verdeling treedt in werking wanneer de overledene een echtgenoot en kinderen achterlaat. In dat geval erft de echtgenoot alle goederen en schulden van de nalatenschap. De kinderen krijgen een vordering op de echtgenoot ter waarde van hun erfdeel. Dit betekent dat de kinderen geen directe toegang hebben tot de goederen of het geld van de nalatenschap totdat de langstlevende echtgenoot overlijdt(

De reden achter deze regeling is voornamelijk om de langstlevende echtgenoot te beschermen. Deze heeft na het overlijden van de partner vaak de behoefte om de financiële situatie stabiel te houden zonder direct te hoeven overgaan tot een verdeling van het vermogen. Tegelijkertijd hebben de kinderen de zekerheid dat zij hun erfdeel zullen ontvangen zodra de langstlevende echtgenoot is overleden.

Conflictpotentieel

Hoewel de wettelijke verdeling duidelijk is, leidt dit in de praktijk vaak tot conflicten tussen de langstlevende echtgenoot en de kinderen. De kinderen kunnen het gevoel krijgen dat ze buitenspel worden gezet, omdat zij geen directe toegang hebben tot hun erfdeel. Daarnaast kunnen zij zich zorgen maken over de manier waarop de langstlevende ouder met het vermogen omgaat. Als de langstlevende ouder bijvoorbeeld besluit om hertrouwen, kan dit zorgen voor complicaties met betrekking tot de nalatenschap(

3. Aanvaarding en verwerping van de erfenis

Erfgenamen hebben de keuze om de erfenis te aanvaarden, beneficiair te aanvaarden, of te verwerpen. Het is belangrijk om te begrijpen wat deze opties inhouden, vooral als de overledene schulden heeft achtergelaten.

Zuivere aanvaarding

Bij zuivere aanvaarding accepteert de erfgenaam zowel de bezittingen als de schulden van de erfenis. Dit betekent dat als de erfenis meer schulden dan bezittingen bevat, de erfgenaam mogelijk met zijn eigen vermogen moet bijspringen om deze schulden te betalen(

Beneficiaire aanvaarding

Bij beneficiaire aanvaarding accepteert de erfgenaam de erfenis onder voorwaarde dat de bezittingen groter zijn dan de schulden. Hiermee voorkomt de erfgenaam dat hij persoonlijk aansprakelijk wordt voor eventuele schulden van de overledene(

Verwerping

Bij verwerping wijst de erfgenaam de erfenis volledig af. Dit betekent dat hij of zij geen aanspraak maakt op bezittingen, maar ook niet verantwoordelijk is voor eventuele schulden(

4. De rol van de notaris en de verklaring van erfrecht

Als er geen testament is, speelt de notaris een belangrijke rol bij de afwikkeling van de nalatenschap. Een van de belangrijkste taken van de notaris is het opstellen van de verklaring van erfrecht. Dit document verklaart wie de wettelijke erfgenamen zijn en wie gerechtigd is om namens de erfgenamen op te treden.

De verklaring van erfrecht is essentieel om toegang te krijgen tot de bankrekeningen van de overledene en om officiële instanties op de hoogte te stellen van het overlijden. De notaris kan ook helpen bij de verdeling van de nalatenschap en het oplossen van eventuele conflicten tussen de erfgenamen.

5. Boedelvolmacht en vereffening

Wanneer er meerdere erfgenamen zijn, moeten zij gezamenlijk beslissingen nemen over de verdeling van de nalatenschap. Dit kan leiden tot vertraging en complicaties, vooral als de erfgenamen het niet met elkaar eens zijn. Om dit proces te vergemakkelijken, kunnen de erfgenamen een boedelvolmacht afgeven aan één persoon, die namens hen optreedt

Daarnaast kan de rechtbank een vereffenaar aanstellen wanneer de nalatenschap schulden bevat of als er onenigheid is tussen de erfgenamen. De vereffenaar zorgt ervoor dat de nalatenschap op correcte wijze wordt afgewikkeld, schulden worden betaald, en het resterende vermogen wordt verdeeld onder de erfgenamen

6. Conflicten en juridische stappen

Hoewel de wettelijke regels rondom erfopvolging duidelijk zijn, leiden erfenissen zonder testament vaak tot conflicten tussen erfgenamen. Dit gebeurt vooral wanneer er veel emotionele waarde aan bepaalde bezittingen wordt gehecht, of wanneer er onenigheid bestaat over de verdeling van de goederen.

Als de erfgenamen er samen niet uitkomen, kunnen zij een mediator inschakelen om te bemiddelen. Een mediator kan helpen om een compromis te vinden en de communicatie tussen de erfgenamen te verbeteren.

Indien mediation niet tot een oplossing leidt, kunnen de erfgenamen naar de rechter stappen. De rechter kan dan een verdeling van de erfenis opleggen en beslissingen nemen over de manier waarop de nalatenschap wordt afgehandeld.

7. Erfbelasting

Zowel bij erfenissen met als zonder testament zijn de erfgenamen verplicht om erfbelasting te betalen over hun erfdeel. De hoogte van deze belasting hangt af van de waarde van de erfenis en de relatie tussen de overledene en de erfgenamen. Partners en kinderen betalen een lager belastingtarief dan andere erfgenamen, zoals broers, zussen, of neven en nichten.

Het is belangrijk om tijdig aangifte te doen bij de Belastingdienst en te zorgen dat de erfbelasting binnen acht maanden na het overlijden is voldaan.

Conclusie

Wanneer iemand overlijdt zonder testament, bepaalt de wet hoe de erfenis wordt verdeeld. Hoewel de wettelijke verdeling duidelijk is, kan dit leiden tot conflicten tussen erfgenamen. Het is daarom belangrijk om op de hoogte te zijn van de rechten en plichten van erfgenamen, en de rol van de notaris en vereffenaar in het afwikkelen van de nalatenschap. Door tijdig juridisch advies in te winnen en eventuele conflicten via mediation op te lossen, kan de verdeling van de erfenis op een rechtvaardige en efficiënte manier plaatsvinden.

Heb je te maken met een nalatenschap zonder testament en heb je vragen over de verdeling? Neem dan contact op met een gespecialiseerde erfrechtadvocaat om ervoor te zorgen dat jouw rechten als erfgenaam worden gewaarborgd.

Voor meer gedetailleerde informatie en professionele hulp door advocaten kunt u een vraag stellen via www.advocaten.nl of bellen met 0900-advocaten.

Indirecte onterving; onterven, maar dan anders

Je kinderen onterven is een lastige beslissing, maar soms onvermijdelijk. Men kan dat ook op een indirecte manier doen, zodat het wat minder uitgesproken klinkt .

Maar wat houdt indirecte onterving precies in?

Bij het onderwerp onterving wordt er inderdaad gesproken over directe en indirecte onterving. Hoewel dit geen formele juridische termen zijn, bestaat er wel een verschil tussen het expliciet onterven van een kind bij naam (direct) en het benoemen van andere erfgenamen of het vinden van alternatieve oplossingen (indirect). Hierdoor wordt vaak gezegd dat onterving op drie verschillende manieren kan plaatsvinden.

Een directe onterving van uw jongste dochter kan worden bewerkstelligd door dit expliciet te vermelden in uw testament.

Daarnaast is er de mogelijkheid van indirecte onterving. Hierbij benoemt u specifiek de namen van de erfgenamen (in dit geval uw andere kinderen) in het testament, maar laat u de naam van het kind dat u wenst te onterven weg.

De derde aanpak is een combinatie van beide vormen; het betreffende kind erft niet, maar wordt wel vermeld in uw testament door haar (slechts) een legaat toe te kennen ter grootte van haar legitieme portie. Op die manier behoudt zij het recht op het deel dat ze anders zou ontvangen als ze aanspraak zou maken op haar legitieme portie, ondanks de onterving. Omdat het onterfde kind geen erfgenaam meer is, maar enkel recht heeft op haar legitieme portie, heeft zij geen betrokkenheid bij de afwikkeling van de nalatenschap; ze wordt dan slechts beschouwd als een schuldeiser.

Directe onterving is helder, maar wordt vaak als erg pijnlijk ervaren door veel ouders. Indirecte onterving is wat milder, maar heeft als nadeel dat als de volgende erfgenamen wegvallen, het indirect onterfde kind alsnog erfgenaam wordt. Het toekennen van een legaat ter grootte van de legitieme portie wordt meestal als de mildste aanpak gezien door de meeste ouders. Ongeacht welke aanpak u kiest, raad ik u aan te overwegen om een overweging op te nemen in het testament waarin u uitlegt waarom u hebt gekozen voor onterving. Dit verandert de situatie natuurlijk niet, maar uit ervaring blijkt dat het voor het onterfde kind vaak makkelijker is om de onterving te aanvaarden met een dergelijke uitleg.

Pas op met het verzwijgen van geld of goed bij de erfenis!

De erfgenaam die gelden verzwijgt verbeurt zijn aandeel daarin, en dient alles dat hij heeft verzwegen af te geven aan de andere erfgenamen, ook indien er jaren zijn verstreken.

Het lijkt makkelijk, na het overlijden moet de nalatenschap worden verdeeld tussen de erfgenamen. Maar niet elke erfgenaam weet wat er is om te verdelen. Soms heeft de erflater al iets uitgeleend aan een erfgenaam. Of een erfgenaam heeft geld van de erflater in beheer, maar heeft er zelf bestedingen van gedaan of geld achtergehouden. De anderen weten daar niets van, dus waarom dat melden? Hieronder leest u wat de gevolgen kunnen zijn van die verzwijging.

De erfgenamen moeten eerst gezamenlijk vaststellen wat er verdeeld moet worden. Met andere woorden: Wat zit er in de nalatenschap?

Het lijkt eenvoudig, en in de praktijk gebeurt het vaak : één erfgenaam geeft niet op wat hij onder zich heeft, of wat hij heeft geleend of opgemaakt. Dergelijke bedragen worden aangemerkt als toekomende aan de nalatenschap, en moeten worden verdeeld. In de praktijk gebeurt dat dus niet in alle gevallen.

Hiervan zijn natuurlijk vele voorbeelden bekend, maar slecht zelden wordt een geschil hierover uitgevochten voor de rechtbank.

Een goed voorbeeld is een procedure die heeft geleid tot een uitspraak van de rechtbank van 11 oktober 2017.

De feiten

Voordat de erflater overleed werden geldbedragen overgeboekt naar de rekening van een erfgenaam. Volgens de andere erfgenamen, die hierover en procedure startten, moeten deze bedragen worden aangemerkt als leningen, die door die erfgenaam zijn verzwegen.

Deze erfgenaam voerde aan dat de bedragen waren geschonken , maar bewijs daarvan kon hij echter niet leveren. Alle erfgenamen dus naar de rechter. De overige erfgenamen eisten dat de ene erfgenaam, de gedaagde, het geld alsnog afdroeg.

Als belangrijke bijkomende omstandigheid was hier dat de erflater sinds enkele jaren in een verzorgingstehuis zat in verband met zeer slechte geestelijke gezondheid en deze erfgenaam was gevolmachtigd om sinds de opname de financiën van de erflater te voeren. In dat kader beheerder hij in die periode ook de bankrekeningen. Daarbij werden de bedragen van de rekening van de erflater overgeboekt naar zijn eigen privérekening of naar de rekening van zijn onderneming.

Pas na enkele jaren kwamen de andere erfgenamen hier achter en stelden voor de rechtbank dat de nalatenschap dus nog onverdeeld was. Belangrijk; een dergelijke vordering verjaard niet!

Verbeuren van het volledige erfdeel

Zij konden dus alsnog, op grond van artikel 3:178 van het Burgerlijk Wetboek, de verdeling vorderen. Aanvullend stelde deze erfgenamen dat het deel dat de andere erfgenaam had verzwegen, niet meer met hem hoefde te worden gedeeld. Artikel 3:194 Lid 2 bepaalt dat de erfgenaam die delen van de nalatenschap verzwijgt, zijn aandeel hierin verbeurt aan de overige erfgenamen.

In dit geval oordeelde de rechter precies volgens de wet: een deelgenoot die opzettelijk goederen verzwijgt die tot de gemeenschap behoren, deze zoek maakt of verborgen houdt, verbeurt zijn aandeel in die goederen aan de andere deelgenoten (De andere erfgenamen).

Een zeer belangrijk en veel gevoerd verweer in dergelijke situaties is dat de erfgenaam die gelden heeft ontvangen op grond van een schenking., of een lening die vervolgens is kwijtgescholden. In het nieuwe erfrecht hoeven schenkingen niet te worden afgedragen aan de nalatenschap, indien dat niet vooraf bij testament of bij de schenking is bepaald. Het probleem was hier echter dat die erfgenaam, omdat hij gevolmachtigde was, dit ook diende te bewijzen.

Het feit dat een volmacht was verstrekt, legt een bijzondere verplichting op degene die de volmacht heeft. Hij zal juist rekening en verantwoording moeten afleggen aan de andere erg in verband met deze volmacht. In een procedure vertaalt zich dat als volgt: de bewijsplicht wordt omgedraaid!

Een belangrijke bijkomstigheid is natuurlijk dat in dit geval de erflater zijn eigen wil niet meer kon bepalen, en dus ook niet in staat was te overzien wat de gevolgen waren, of zijn wil kon bepalen met betrekking tot deze schenking. In dit geval kon de gedaagde erfgenaam geen nadere bewijs leveren van de schenking of de kwijtschelding van de lening.

Omgekeerde bewijsplicht

Een belangrijk aspect van deze uitspraak betreft dus ook het bewijsrecht. De andere erfgenamen hebben een vordering ingesteld, en zijn dus doorgaans belast met het bewijs van hun stelling, dat de andere erfgenamen geld had verzwegen. De wet bepaalt dit expliciet in artikel 150 Wetboek van Rechtsvordering.

De rechter mag echter onder bepaalde omstandigheden die bewijslast omdraaien. In bijzondere omstandigheden kon de rechter bepalen dat de gedaagde zelf bewijs dient te leveren voor zijn verweer dat de erflater geld had geschonken of leningen kwijtgescholden. Dit heeft vanzelfsprekend te maken met de omstandigheid van de situatie van de erflater in het verzorgingshuis én het feit dat deze erfgenaam volmacht had.

Van belang is deze uitspraak ook in verband met het gevolg. artikel 3:194 lid 2 wordt in de praktijk zelden toegepast en het komt nog minder voordat de rechter een vordering toewijst. Het probleem ligt vaak in het bewijs. Hoe bewijs je dat de erflater op enig moment in een ver verllden niet daadwerkelijk geld heeft geschonken, een lening heeft kwijtgescholden, of zelf opdracht heeft gegeven om bepaalde uitgaven te doen.

Desniettemin is het een zware sanctie. De erfgenaam die gelden verzwijgt verbeurt zijn aandeel daarin, en dient het gehele bedrag dat hij heeft verzwegen over te dragen aan de andere erfgenamen, ook indien er inmiddels een tiental jaren is verstreken sinds de verdeling.

Ook van toepassing bij echtscheiding

Tot slot is het volgende te melden: de bovenstaande situatie is ook van toepassing op verdelingen van een huwelijksgoederengemeenschap. Verzwijgt één echtgenoot goederen bij de verdeling, dan kan de ander alsnog verdeling en verbeurdverklaring vragen!

Wilt u laten beoordelen of uw situatie lijkt op die in het bovenstaande, of hebt u meer vragen over erfrecht dan kunt u bellen met 0900-advocaten of een vraag stellen aan advocaten.nl.

U bent erfgenaam; aanvaarden of verwerpen, of iets er tussenin?

Aanvaarding of verwerpen van een erfenis is definitief. U wil geen afstand doen van gratis geld, maar het aanvaarding van grote schulden wilt u ook voorkomen. De wet geeft de erfgenaam mogelijkheden om een goede keuze te maken.

Wat is aanvaarding van de nalatenschap?

Aanvaarding van een erfenis is eenvoudig. U hoeft er niets speciaals voor te doen. Door alleen al een daad van aanvaarding te plegen krijgt u de nalatenschap in handen (of een deel, als er meer erfgenamen zijn).

Gevolgen van aanvaarding van de nalatenschap

Maar wat betekent de aanvaarding van een nalatenschap? Tot die nalatenschap behoren vaak niet alleen goederen met een positieve waarde, maar ook schulden. Aanvaarding betekent dat u ook de schulden aanvaardt, met andere woorden, u neemt de verplichtingen jegens schuldeisers over. U moet dan die schulden ook betalen. Die schulden kunnen vaak betaald worden uit de liquidatie van positieve bestanddelen. Maar let op, als die positieve bestanddelen onvoldoende opbrengen om all e schulden te betalen, dan bent u voor de resterende schulden nog steeds aansprakelijk, alleen nu met het vermogen dat u zelf al had. Aanvaarding brengt u dan in een slechtere positie dan verwerping. Dit gevolg treedt al in door een daad van `zuivere aanvaarding´, zoals het gebruiken van een bankrekening op naam van de erflater.
Voor minderjarigen gelden bijzondere regels.

Daad van zuivere aanvaarding

U kunt dus per ongeluk zuiver aanvaarden indien u waardevolle spullen van de erflater mee naar huis neemt, een schuldeiser van de nalatenschap betaalt of geld opneemt van de rekening van de erflater. De wet bepaalt dat u hier een keuze hebt gemaakt, al is dat stilzwijgend en mogelijk ook ongewild.

Heeft u eenmaal de erfenis hebt aanvaard, dan kunt u alleen in een bijzonder geval op deze keuze terugkomen. Als u ook na een goed onderzoek geen hoge schulden aantrof, die wel blijken te bestaan, dan kunt u de rechter vragen om alsnog te bepalen dat u verwerpt. Als u geen onderzoek hebt gedaan naar het bestaan van die schulden kunt u niet op uw keuze terugkomen.

Door een daad van zuivere aanvaarding krijgt u dus de gehele nalatenschap in handen. Als u officieel wilt aanvaarden kun u ook een verklaring afleggen bij de griffie van de rechtbank of bij de notaris.

Maar als u dus na enig onderzoek vermoedt dat de erflater schulden had die mogelijk de baten overtreffen, dan aanvaard u dus liever niet. U wil dan misschien verwerpen. Hoe gaat dat?

Verwerpen van de erfenis

Door de erfenis te verwerpen krijgt u niets uit de nalatenschap, maar u bent ook niet aansprakelijk voor de schulden. De afwikkeling van de nalatenschap gaat geheel buiten u om. Een goede reden om te verwerpen is dat de nalatenschap meer schulden dan baten bevat. Een andere reden kan zijn dat u om emotionele redenen ( bijvoorbeeld ruzie met de overledene) niets met de nalatenschap te maken wil hebben.

Maar de reden kan ook zijn dat u andere erfgenamen wil bevoordelen, en u zelf geen behoefte hebt aan uw erfdeel.

De verwerping van de nalatenschap kan ook liggen in de reden dat u niet wil dat uw eigen schuldeisers verhaal nemen op het vermogen dat aldus aan u toekomst. Wat dit laatste betreft kan dat weer ongedaan worden gemaakt door de zogenaamde procedure van artikel 4:205 BW .

Verwerping van de nalatenschap en de legitieme portie

Voor de kinderen van een erflater is het echter ook bij verwerping mogelijk om toch een deel van de erfenis (in geld) te ontvangen. Zij hebben dus geen recht op fotoboeken en tafelzilver, maar kunnen toch een beroep doen op hun legitieme portie. Dit is te bereiken door tegelijkertijd met de verklaring van verwerping tevens te verklaren dat de erfgenaam aanspraak maakt op zijn legitieme portie. Als de erfgenaam na de verwerping alsnog een beroep wil doen op zijn legitieme portie is hij te laat.

De legitieme portie bedraagt de helft van het deel dat u volgens het wettelijk erfrecht zou hebben ontvangen. In de meeste gevallen is dit minder dan wanneer u niet zou verwerpen.

Let op: aangezien schenkingen aan afstammelingen en schenkingen aan derden van de laatste vijf jaar bij de berekening van de legitieme portie fictief “ingebracht” moeten worden, teneinde de omvang van de nalatenschap vast te stellen, kan dit uiteindelijk toch veel meer zijn dan aanvankelijk aanwezig lijkt te zijn; in sommige gevallen (bij grote schenkingen, bijvoorbeeld aan de andere kinderen) is dit zelfs meer dan het deel waar u als erfgenaam recht op zou hebben gehad. Het kan dus voordelig zijn om te verwerpen, en uw recht op de legitieme te behouden.

Wie krijgt uw erfdeel als u verwerpt?

Uw erfdeel gaat naar de andere erfgenamen in het testament, en als er geen testament is gaat uw erfdeel naar de wettelijke erfgenamen na u, bijvoorbeeld uw kinderen.

Hoe verwerpt u de nalatenschap?

Als u de erfenis wilt verwerpen, dan legt u een schriftelijke verklaring af bij de rechtbank. Dit kunt u ook met een volmacht via uw notaris regelen. Dan hoeft u niet zelf naar de rechtbank. Voor een verklaring bij de rechtbank betaalt u griffierechten.

De keuze is definitief

U kunt dus als erfgenaam de nalatenschap aanvaarden of verwerpen. Bij aanvaarding is de keuze definitief, bij verwerping evenzeer. De wet schrijft voor dat een eenmaal gedane keuze onherroepelijk is. Een aanvaarding of verwerping kan ook niet op grond van dwaling, of op grond van benadeling van een of meer schuldeisers worden vernietigd.

Stel dat u verwerpt, omdat vermoedt werd dat er aanzienlijke schulden zijn, die achteraf niet blijken te bestaan. U hebt u daarmee zelf benadeeld. Dat is een gevolg dat u liever wil voorkomen. De wet help u daarbij door de mogelijkheid van beneficiaire aanvaarding.

Beneficiair aanvaarden erfenis

De wet heeft een tussenweg gemaakt, de aanvaarding `onder voorbehoud´, de beneficiaire aanvaarding. Als u een erfenis beneficiair aanvaardt, krijgt u wel de erfenis maar bent niet aansprakelijk voor eventuele schulden. De belangrijkste reden voor deze keus is dat u vermoedt dat in de nalatenschap veel schulden zijn die niet kunnen worden voldaan uit de overige bestanddelen van de nalatenschap. Door beneficiaire aanvaarding behoudt u al uw rechten op aanvaarding, maar krijgt u ruim de tijd om eens goed uit te zoeken hoe het werkelijk zit met het vermogen.

De vereffeningsprocedure

Als er meerdere erfgenamen zijn, en een van erfgenamen beneficiair aanvaardt, dan moet de hele nalatenschap volgens bijzondere regels worden afgewikkeld door een zogenaamde vereffeningsprocedure. Dit geldt ook indien andere erfgenamen wel zuiver hebben aanvaard. De vereffeningsprocedure brengt meer werk mee omdat, net als in een faillissement, een nauwkeurige beschrijving moet worden gemaakt van de omvang van alle schulden en baten, en de waarde van de goederen. Dit is dus meer werk voor de erfgenamen dan bij zuivere aanvaarding en brengt extra kosten mee, omdat de procedure voor de rechtbank wordt uitgevoerd en afgewikkeld.

In de meeste gevallen help een notaris bij een boedelbeschrijving met een opsomming van alle schulden en het bezit in de nalatenschap. Daarna kunnen de erfgenamen schuldeisers betalen. Dit is de zogenaamde vereffening, net zoals in een faillissement. Wat resteert kunnen de erfgenamen verdelen. Kunnen niet alle schulden worden voldaan, dan hebben de schuldeisers pech. De erfgenamen zijn niet aansprakelijk voor die schulden. Meer over de vereffening leest u hier.

Beneficiair aanvaarden, hoe?

Als u beneficiair wilt aanvaarden, doet u dat door een verklaring af te leggen bij een notaris. Eenvoudiger en goedkoper is het via de rechtbank. Voor een verklaring bij de rechtbank betaalt u griffierechten.

Criminele erfenis riskant

Erven van een crimineel komt vaker voor dan je denkt. Voor zowel erfgenaam als notaris is het oppassen geblazen. „Voor je het weet word je vervolgd wegens witwassen”.

In het voorjaar van 2011 kwam een Amsterdamse drugscrimineel met geweld om het leven. Naast de handel in verdovende middelen streek hij jarenlang ten onrechte een bijstandsuitkering op. De gemeente probeerde na zijn dood het te veel aan uitbetaalde bijstand – ruim 125.000 euro – te verhalen op zijn erfgenamen. Het haalde niets uit dat de erfgenamen de nalatenschap officieel via de notaris beneficiair aanvaard hadden, wat betekent dat zij niet voor eventuele schulden aansprakelijk kunnen worden gehouden. Want in de rechtzaak die volgde liet de rechter ondermeer meewegen dat de moeder voor die tijd al rondreed op de scooter van haar overleden zoon die zij ook nog op haar naam had laten zetten.

Lees verder “Criminele erfenis riskant”

onderscheid particulier en ondernemingsvermogen niet discriminerend

Wetgever maakt terecht onderscheid tussen belasten van ondernemings- en particulier vermogen
De Hoge Raad heeft vandaag geoordeeld dat de fiscale vrijstelling van successie- en schenkingsrechten van ondernemingsvermogen niet in strijd is met het gelijkheidsbeginsel. De wetgever mag volgens de Hoge Raad onderscheid maken tussen het belasten van ondernemingsvermogen en het belasten van particulier vermogen.

Naar aanleiding van een uitspraak van de rechtbank in Breda van 13 juli 2012 (ECLI:NL:RBBRE:2012:BX3386) dat de bedrijfsopvolgingsfaciliteit in strijd is met het gelijkheidsbeginsel zijn duizenden bezwaarschriften ingediend. Uit deze gevallen zijn de vijf zaken waarin vandaag uitspraak is gedaan, als proefprocedure aan de Hoge Raad voorgelegd. Lees hier verder …..

Wetsvoorstel beperken gemeenschap van goederen

Wetsvoorstel beperken gemeenschap van goederen

D66, PvdA en VVD willen de wettelijke gemeenschap van goederen beperken tot dat wat beide echtgenoten tijdens hun huwelijk hebben ingebracht met inkomen uit arbeid. Bezittingen en schulden van voor het huwelijk en erfenissen en giften vallen daardoor niet meer standaard in de gemeenschap van goederen. De drie partijen denken dat dit systeem beter aansluit op de praktijk. Ze hebben hiervoor een wetsvoorstel gepresenteerd.

Volgens Kamerlid Magda Berndsen (D66), die samen met Kamerleden Foort van Oosten (VVD) en Jeroen Recourt (PvdA) binnenkort dit wetsvoorstel indient, worden huwelijkse voorwaarden veelvuldig opgesteld om de verdeling van bezittingen en schulden na een eventuele scheiding te bepalen. Maar volgens de D66-politica zou dit standaard al geregeld moeten zijn.

Verder willen D66, VVD en PvdA met het nieuwe systeem de willekeur bij een erfenis of gift weghalen. Nu kan het zo zijn dat na een scheiding de ene partner een erfenis niet hoeft te delen vanwege een uitsluitingsclausule en de ander wel omdat deze clausule ontbreekt. Ook worden schulden die voor het huwelijk zijn aangegaan met dit voorstel standaard uitgesloten van de gemeenschap. Volgens de initiatiefnemers is dat vaak een reden om huwelijkse voorwaarden op te stellen. Daarnaast vinden ze het belangrijk dat het Nederlandse systeem aansluit bij de internationale standaard. Alleen in Nederland, Suriname en Zuid-Afrika is de algehele gemeenschap van goederen nog het uitgangspunt.

In een reactie op het voorstel zegt de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) dat het belangrijk is dat dit soort regelingen goed aansluit bij wat het best past bij de grootste groep Nederlanders. ‘Het door D66, VVD en PvdA voorgestelde systeem is niet per se eenvoudiger, volgens de beroepsorganisatie. In dit systeem zullen echtgenoten hun administratie goed moeten bijhouden. Daarnaast blijft maatwerk nog steeds noodzakelijk, al zal het nu om een andere groep gaan waarvoor dat nodig zal zijn. Die mensen kunnen uiteraard terecht bij de notaris om hun huwelijkse voorwaarden naar eigen inzicht te regelen,’ aldus KNB. ▲

Bron: Accountancy Nieuws