scheiding - ADVOCATEN.NL | online rechtsbijstand

Aanbreng of Inbreng en Vergoedingsrechten bij Informeel Samenwonen

Bij informeel samenwonen zonder contract kunnen complexe juridische situaties ontstaan, met name als het gaat om de verdeling van eigendommen en investeringen. Dit artikel behandelt de rechten en plichten van samenwonenden in het kader van het vermogensrecht. Ook kijken we naar recente uitspraken van de Hoge Raad en geven we praktische tips voor het voorkomen van juridische conflicten.

Steeds meer mensen kiezen ervoor om samen te wonen zonder een formele verbintenis zoals een huwelijk of geregistreerd partnerschap. Hoewel dit praktisch lijkt, kunnen er juridische complicaties ontstaan wanneer het gaat om de verdeling van eigendommen, zoals een gezamenlijk gekocht huis of financiële investeringen die door één partner zijn gedaan. In dit artikel gaan we in op het vermogensrecht bij informeel samenwonen, bespreken we de meest recente jurisprudentie en geven we advies over hoe samenwoners zich juridisch kunnen beschermen.

Wat is informeel samenwonen?

Informeel samenwonen betekent dat twee mensen samenwonen zonder dat ze getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben. In tegenstelling tot gehuwde stellen, hebben samenwoners zonder samenlevingscontract geen wettelijke regeling die hun financiële verplichtingen of eigendomsverhoudingen regelt. Dit kan problematisch worden wanneer de relatie eindigt en één van de partners financiële bijdragen heeft geleverd voor een goed dat op naam van de andere partner staat.

Het belang van een samenlevingscontract

Hoewel er geen wettelijke verplichting bestaat om een samenlevingscontract op te stellen, biedt een dergelijk contract duidelijkheid over de eigendomsverhoudingen en de verdeling van kosten. Een samenlevingscontract kan bijvoorbeeld regelen wie eigenaar is van de gemeenschappelijke woning, wie verantwoordelijk is voor de aflossing van een gezamenlijke hypotheek, en hoe de verdeling plaatsvindt in geval van een breuk.

In het geval dat er geen contract is, zijn samenwoners aangewezen op het algemene vermogensrecht. Dit kan leiden tot complexe juridische vraagstukken, zoals het ontstaan van vergoedingsrechten wanneer één partner meer heeft geïnvesteerd in de woning of andere eigendommen dan de ander.

Vergoedingsrechten bij informeel samenwonen: Wat zegt de wet

Bij gehuwde stellen is er een duidelijke wettelijke regeling voor vergoedingsrechten (zoals vastgelegd in artikel 87 van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek). Dit houdt in dat wanneer één echtgenoot met eigen geld een goed financiert dat mede aan de andere echtgenoot toebehoort, de betalende echtgenoot recht heeft op vergoeding van dit bedrag. Dit vergoedingsrecht kan ook ontstaan wanneer de ene echtgenoot bijdraagt aan de aflossing van een schuld van de andere echtgenoot.

Voor informeel samenwonenden gelden deze regels echter niet automatisch. De Hoge Raad heeft in meerdere arresten bevestigd dat de vergoedingsregels uit het huwelijksvermogensrecht niet analoog kunnen worden toegepast op samenwoners die geen samenlevingscontract hebben. Dit betekent dat samenwoners geen automatisch recht hebben op vergoeding van investeringen, tenzij zij specifieke afspraken hebben gemaakt.

Recente jurisprudentie: Hoge Raad ECLI:NL:HR:2023:1571

Een recente uitspraak van de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2023:1571) heeft verduidelijkt hoe vergoedingsrechten bij informeel samenwonenden worden behandeld. In deze zaak ging het om een man en een vrouw die informeel samenwoonden en samen een huis kochten. Hoewel de man de volledige hypotheek aflostte met de opbrengst van de verkoop van zijn eigen woning, was de woning voor de helft eigendom van de vrouw. Toen de relatie eindigde, vorderde de man een vergoeding van € 107.000 van de vrouw, aangezien hij haar deel van de lening had afgelost.

Het Hof had geoordeeld dat de vrouw op grond van de rechtspraak over vergoedingsrechten tussen echtgenoten verplicht was om dit bedrag te betalen. De Hoge Raad oordeelde echter anders en vernietigde deze uitspraak. Volgens de Hoge Raad kan het huwelijksvermogensrecht niet analoog worden toegepast op samenwoners, zelfs niet als het gaat om de aflossing van gezamenlijke schulden of investeringen in een gezamenlijk huis. Dit betekent dat de vrouw niet verplicht was om de helft van de aflossing aan de man terug te betalen.

De Hoge Raad benadrukte wel dat er op grond van het algemene vermogensrecht (zoals ongerechtvaardigde verrijking) toch een verplichting kan bestaan om een deel van de investering terug te betalen. Dit moet echter in elk specifiek geval worden beoordeeld aan de hand van de omstandigheden.

Ongerechtvaardigde verrijking en algemene vermogensrechtelijke verplichtingen

Het concept van ongerechtvaardigde verrijking speelt een belangrijke rol bij de verdeling van vermogens bij informeel samenwonen. Volgens artikel 6:212 van het Burgerlijk Wetboek moet een persoon die ongerechtvaardigd is verrijkt ten koste van een ander, de waarde van die verrijking vergoeden, voor zover dit redelijk is.

Dit betekent dat wanneer één partner aanzienlijke investeringen heeft gedaan in een gemeenschappelijk goed (zoals een huis) dat mede aan de andere partner toebehoort, de investerende partner recht kan hebben op compensatie, zelfs zonder formeel vergoedingsrecht. Dit vergt echter altijd een gedetailleerde analyse van de feitelijke omstandigheden van de zaak.

Een voorbeeld van ongerechtvaardigde verrijking kan zijn wanneer een partner substantiële verbeteringen aanbrengt in de woning van de andere partner. Als deze investeringen de waarde van de woning significant verhogen en de relatie vervolgens eindigt, kan de investerende partner mogelijk een claim indienen op grond van ongerechtvaardigde verrijking.

Wat kunt u doen om conflicten te voorkomen?

Om juridische conflicten te voorkomen, is het raadzaam dat samenwoners schriftelijke afspraken maken over de verdeling van eigendommen en financiële verplichtingen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een samenlevingscontract of een eenvoudige schriftelijke overeenkomst. Hieronder enkele concrete adviezen:

Samenlevingscontract: Laat vastleggen wie eigenaar is van de gezamenlijke woning en hoe de aflossing van de hypotheek wordt verdeeld. Leg ook vast wat er gebeurt met de woning en andere gezamenlijke bezittingen als de relatie eindigt.
Financiële administratie: Houd een duidelijke administratie bij van wie welke financiële bijdrage heeft geleverd, bijvoorbeeld aan de aflossing van de hypotheek, de aankoop van meubels of verbeteringen aan de woning.
Onafhankelijk juridisch advies: Raadpleeg een advocaat of notaris bij het opstellen van een samenlevingscontract, vooral wanneer er sprake is van gezamenlijke eigendommen of aanzienlijke investeringen door één van de partners.

Wilt u meer weten over dit onderwerp stel dan vrijblijvend een vraag via advocaten.nl ]of bel met 0900-advocaten.

De scheiding van tafel en bed

Een scheiding van tafel en bed is een alternatief voor echtscheiding waarbij het huwelijk formeel blijft bestaan. Hoewel het deels dezelfde afspraken en procedures vereist als een echtscheiding, zijn er essentiële verschillen, zoals de blijvende onderhoudsplicht en het verbod om met anderen te trouwen. Deze vorm van scheiden kan worden hersteld, maar dit is pas mogelijk na drie jaar. Pensioenimplicaties zijn vergelijkbaar met een echtscheiding. Samenwonen met anderen is wel toegestaan tijdens een scheiding van tafel en bed.

Bij een scheiding van tafel en bed doet zich een alternatief voor de echtscheiding voor. Hoewel deze term nog vaak wordt genoemd, komt deze vorm van scheiden tegenwoordig minder vaak voor. Wat houdt een scheiding van tafel en bed precies in en wat zijn de voordelen ervan?

Bij een scheiding van tafel en bed wordt het huwelijk niet ontbonden, in tegenstelling tot een echtscheiding waarbij dit wel het geval is. Dit vormt het enige onderscheid tussen beide situaties. Wanneer is het aan te raden om voor deze optie te kiezen en wat zijn de vereisten? Is het geschikt voor u?

Deze scheiding is met name bedoeld voor mensen die om religieuze of emotionele redenen niet daadwerkelijk willen scheiden, maar niet meer samen kunnen wonen. Bij een scheiding van tafel en bed blijft het huwelijk formeel bestaan en blijft de wettelijke onderhoudsplicht voor elkaar van kracht. Het is echter niet toegestaan om tijdens deze vorm van scheiding met iemand anders te trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan.

In alle andere opzichten is een scheiding van tafel en bed vergelijkbaar met een gewone echtscheiding. Dit houdt in dat er afspraken moeten worden gemaakt over alimentatie en dat er een ouderschapsplan moet worden opgesteld voor de kinderen. U zult niet langer onder hetzelfde dak wonen en u zult ook een gang naar de rechter moeten maken. Er zijn geen gemeenschappelijke schulden of bezittingen meer.

Het aanvragen van een scheiding van tafel en bed verloopt op dezelfde manier als bij een reguliere echtsc heiding. Ook hiervoor moet u een advocaat inschakelen en de aanvraag indienen bij de rechtbank. Net als bij een gewone echtscheiding moet er sprake zijn van een duurzame ontwrichting van de relatie, en deze alternatieve vorm van scheiding wordt ook ingeschreven in het huwelijksgoederenregister bij de griffie van de rechtbank.

Het is belangrijk op te merken dat een scheiding van tafel en bed niet binnen drie jaar na inschrijving bij de burgerlijke stand kan worden omgezet naar een volledige echtscheiding. Pas na drie jaar is het mogelijk om officieel te scheiden. Deze vorm van scheiding komt steeds minder voor, omdat tegenwoordig samenwonen met iemand anders mogelijk is, zelfs als u nog getrouwd bent.

Bij een scheiding van tafel en bed zijn alle afspraken van toepassing die ook gelden bij een gewone echtscheiding. Het huwelijk blijft echter bestaan en het is niet toegestaan om met iemand anders te trouwen. Samenwonen met een andere partner is wel toegestaan.

Als u een scheiding van tafel en bed heeft, blijft u officieel getrouwd en kunt u niet met iemand anders trouwen. U kunt zo lang als u wilt gescheiden van tafel en bed blijven. Na drie jaar kunt u echter wel een definitieve echtscheiding aanvragen, en op elk moment kunt u zich met elkaar verzoenen. Hiervoor moet u de rechtbank op de hoogte stellen dat u de scheiding van tafel en bed wilt beëindigen, waarna u weer als gehuwde partners door het leven kunt gaan alsof er niets is gebeurd.

Een voordeel van deze vorm van scheiden is dat het niet definitief is; het huwelijk kan altijd weer hersteld worden. Vaak wordt deze vorm gebruikt als een tijdelijke onderbreking van het huwelijk of als een proefperiode. Het is een bijna echte scheiding, maar kan eenvoudig worden teruggedraaid via de rechtbank.

Pensioen en scheiden van tafel en bed

Pensioenfondsen beschouwen scheiden van tafel en bed als een echte scheiding, met aanzienlijke gevolgen voor de pensioenrechten van beide partners. Het pensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd, moet worden verdeeld, vergelijkbaar met een normale echtscheiding. Bovendien heeft scheiden van tafel en bed gevolgen voor het nabestaandenpensioen, waarbij de ex-partner in dit geval geen recht heeft op enige uitkering.

Het verschil met een reguliere echtscheiding

Er zijn meer overeenkomsten dan verschillen tussen scheiden van tafel en bed en een standaard echtscheiding. De gemeenschap van goederen wordt beëindigd, en alle activa en verplichtingen moeten tussen de ex-partners worden verdeeld of verrekend, waaronder de woning, pensioenen, gezamenlijke bezittingen, spaarrekeningen en inboedel.

Er zijn echter drie belangrijke verschillen:

De onderhoudsplicht blijft behouden bij scheiden van tafel en bed.
Het huwelijk kan eenvoudig worden hersteld, er is geen sprake van een definitieve scheiding.
Het is niet toegestaan om met iemand anders te trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan.

Een scheiding van tafel en bed lijkt sterk op een echte echtscheiding. Er zijn veel overeenkomsten, waaronder de verdeling van bezittingen en verplichtingen. De belangrijkste verschillen liggen in de blijvende onderhoudsplicht en het feit dat u niet met iemand anders kunt trouwen. Deze vorm van scheiden is een serieuze overweging voor degenen die niet volledig willen scheiden, maar toch apart willen leven.

Wilt u meer weten over dit onderwerp, stel aan vraag aan advocaten.nl of bel met 0900-advocaten

Misvattingen over de kinderbijdrage

Er zijn veel misvattingen rondom kinderbijdrage na een scheiding. Enkele hiervan zijn belicht, zoals de duur van de onderhoudsplicht en de relatie tussen betaling en ouder-kind contact. Correcte informatie is essentieel voor een harmonieuze afwikkeling

Bij het uiteenvallen van een relatie tussen ouders is er een juridische verplichting om regelingen te treffen betreffende de kinderen. Dit dient geformaliseerd te worden in een ouderschapsconvenant. Binnen deze overeenkomst dient ook de kinderbijdrage vastgesteld te worden. Voor talloze scheidende ouders is dit een gevoelsmatig en complex domein. In mijn juridische carrière constateer ik een frequentie van onduidelijkheden hierover. Debat en misvattingen kunnen de relationele dynamiek en afronding belasten. Dat is jammer, gezien ouders meestal nog jarenlang samen in de ouderrol staan. Teneinde escalatie te mijden, wil ik enkele misvattingen omtrent de kinderbijdrage belichten. Zodat u daadwerkelijk geïnformeerd bent.

Onderhoudsplicht stopt wanneer het kind 18 jaar wordt Tot het moment dat het kind 21 jaar oud is, is er sprake van een uitgebreide onderhoudsverplichting. Dit houdt in dat (stief)ouders wettelijk verplicht zijn om bij te dragen in de kosten van levensonderhoud en opleiding. De woonlocatie van de kinderen of overeenstemming over hun studiekeuze heeft hierop geen invloed. Vanaf 18 jaar wordt de jongvolwassene zelf de ontvanger van deze bijdrage. Vanaf dat moment moet de kinderbijdrage direct aan het kind uitgekeerd worden. Het kind heeft de bevoegdheid om te beslissen of deze bijdrage op de rekening van de ouder waar het woont, gestort moet worden.

Ik ben vrijgesteld van betaling als ik mijn kind niet ontmoet Het adagium ‘betalen is niet hetzelfde als zien’ is helder. De verplichting tot betaling staat onafhankelijk van de relatie tussen betaler en kind. De betalingsplicht blijft intact, ook als er geen contact is met het kind.

Bij gezamenlijk ouderschap is er geen kinderbijdrage vereist Ondanks een (nagenoeg) gelijke verdeling van de zorg, kan er nog steeds een kinderbijdrage vastgelegd worden. Vooral wanneer een ouder meer financiële capaciteit heeft. Hierdoor kan een bijdrage aan de andere ouder noodzakelijk zijn.

Ik heb recht op inzicht in de besteding van de kinderbijdrage Om misbruik van de bijdrage te voorkomen, wensen sommige betalende ouders inzicht in de uitgaven. Echter, volgens een uitspraak van het Hof Arnhem-Leeuwarden is dit geen verplichting. De ontvangende ouder mag de bijdrage naar eigen goeddunken besteden.

Tegoeden kunnen verrekend worden met de kinderbijdrage Eenmaal vastgestelde of overeengekomen kinderbijdragen mogen niet verminderd worden met vorderingen.

Kosten voor mijn kind kunnen verrekend worden met de bijdrage Het is wettelijk niet toegelaten gemaakte kosten voor het kind te verrekenen met de kinderbijdrage.

Ik kan minder betalen bij inkomstenverlies Alleen bij significante wijzigingen in omstandigheden kan er sprake zijn van herziening. Het eenzijdig verminderen van de bijdrage is wettelijk niet toegestaan.

Dit overzicht is niet volledig. Het is denkbaar dat u andere vraagstukken heeft over dit thema. Wilt u meer weten over dit onderwerp, stel een vraag aan advocaten.nl of bel met 0900-advocaten.

Verhuizen na scheiding

Als ouders gezamenlijk het ouderlijk gezag over hun kinderen hebben, dan dienen zij belangrijke beslissingen aangaande hun kinderen in beginsel gezamenlijk te nemen. Voor een verhuizing met de kinderen is in beginsel toestemming van de andere ouder nodig, en anders vervangende toestemming van de rechtbank. Alvorens vervangende toestemming te geven, zal de rechter een uitvoerige belangenafweging maken.

Een scheiding of relatiebreuk heeft vaak al grote impact op minderjarige kinderen, dus het is zaak om een verhuizing zorgvuldig aan te pakken. Het beste is om tijdig vooraf met elkaar in overleg te treden, zo nodig onder begeleiding van een deskundige zoals een mediator. Komen de ouders er niet uit, dan zou de kwestie vooraf aan de rechtbank voorgelegd moeten worden. Pas als de rechter duidelijkheid heeft gegeven, zou een eventuele volgende stap gezet moeten worden.

Bodemprocedure vaak frustrerend

In de praktijk kom ik helaas veelvuldig situaties tegen waarin één van de ouders simpelweg is vertrokken met de kinderen, zonder toestemming van de ander of van de rechtbank. Dit kan erg ingrijpend en schadelijk voor de kinderen zijn. Bovendien leidt het vaak tot vervelende gerechtelijke procedures die de onderlinge verstandhoudingen nog verder op scherp zetten.

Helaas biedt de rechtspraak niet altijd oplossing. Bij een plotselinge verhuizing van een ouder met de kinderen, start de achterblijver vaak een kort geding. Uitgangspunt voor de kort gedingrechter is echter dat aansluiting gezocht wordt bij de feitelijke situatie. De verhuisde ouder hoeft dus niet direct terug te keren, de uitkomst van de bodemprocedure moet maar afgewacht worden. Dat is bijzonder frustrerend, want tegen de tijd dat er in de bodemprocedure een uitspraak wordt gedaan, verblijven de kinderen soms al bijna een jaar (of zelfs langer!) in hun nieuwe woonplaats. Ik zie dat de verhuisde ouder dan vaak het argument opwerpt dat de kinderen inmiddels al gewend zijn in hun nieuwe woonplaats, dat ze daar vriendjes hebben, op sport zitten, naar school gaan, enz.

Recht op gelijkwaardig ouderschap

Sinds enige jaren is het beginsel van gelijkwaardig ouderschap in de wet opgenomen. Dit recht (van het kind!) op een gelijkwaardige opvoeding door beide ouders betekent niet dat een rechter geen toestemming voor een verhuizing mag verlenen. Maar als er toestemming wordt verleend, moet er wel op toegezien worden dat in de situatie die na verhuizing ontstaat, zoveel mogelijk recht wordt gedaan aan het beginsel van gelijkwaardig ouderschap. Het verbaast mij dat de dwingendrechtelijke bepalingen omtrent gelijkwaardig ouderschap vaak niet eens genoemd worden in uitspraken rondom verhuizing met kinderen. Mijn advies aan ouders is om het vooral volgens het boekje te doen, dat is waar de kinderen doorgaans het meest bij gebaat zijn.

▲

Geldlening opeisbaar na beëindiging samenwoning

Afwikkeling samenleving. Gemeenschappelijke woning. Geldleningsovereenkomst; betekenis goedschrift. Wilsgebreken. Teruggaven belastingdienst. Verjaring. Bevoegdheid tot verrekening eindigt niet door verjaring van de rechtsvordering (artikel 6:131 BW).

M en V hebben een affectieve relatie met elkaar. In 2003 kopen zij gezamenlijk een woning waarin zij gaan samenwonen. Bij die gelegenheid sluiten zij een notarieel samenlevingscontract, alsmede een geldleningsovereenkomst, waarin zij verklaren dat V aan M ten titel van geldlening een bedrag van € 85.000 schuldig is. Dit bedrag heeft betrekking op gelden die M mede ten behoeve van V uit eigen vermogen voor de aankoop van de woning heeft betaald. In 2014 verbreken partijen hun relatie en samenleving

Het geschil

In hoger beroep twisten partijen over de volgende geschilpunten:

Is V een bedrag van € 85.000 verschuldigd aan M?
Heeft V een vordering op M ter zake van belastingteruggaven die haar toekomen, maar aan M ten goede zijn gekomen?

Geldlening

Het hof is van oordeel dat het V duidelijk moet zijn geweest dat het bedrag ad € 85.000 door haar verschuldigd is aan M en opeisbaar werd bij het beëindigen van de samenlevingsovereenkomst, nu dit in zowel de geldleningsovereenkomst als het samenlevingscontract met zoveel woorden is weergegeven. Verder is het hof van oordeel dat M voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat hem een bedrag van € 85.000 toekomt. Het feit dat onder de geldleningsovereenkomst een goedschrift ontbreekt, zoals V aanvoert, heeft slechts tot gevolg dat de akte vrije bewijskracht heeft, maar maakt de beoordeling van wat hiervoor is overwogen niet anders en doet daar dus ook niet aan af.

Het hof gaat voorbij aan de door V aangevoerde wilsgebreken. De omstandigheid dat zowel in de samenlevings- als in de geldleningsovereenkomst is bepaald dat de schuld opeisbaar is bij einde samenleving, maakt dat M dit niet opzettelijk kan hebben verzwegen. Van bedrog is dan ook geen sprake. Het hof verwerpt ook het beroep op misbruik van omstandigheden. Er moet sprake zijn van bijzondere omstandigheden (artikel 3:44 lid 3 BW), waardoor iemand wordt bewogen tot een rechtshandeling. De enkele omstandigheid dat (1) M alle financiële zaken regelde, (2) V, althans zoals zij stelt, voor financieel advies afhankelijk was van M en (3) V pas bij de notaris zou hebben vernomen dat zij een bedrag van € 85.000 verschuldigd was aan M, zijn niet zodanig bijzondere omstandigheden.

Ook aan het beroep van V op dwaling gaat het hof voorbij. V onderbouwt niet hoe en door wie zij onjuist zou zijn voorgelicht over de gevolgen van de geldleningsovereenkomst. Partijen hebben de overeenkomst ondertekend in het bijzijn van de notaris. Dat de notaris partijen niet zou hebben voorgelicht, is gesteld noch gebleken.

Belastingteruggaven

Het hof overweegt het volgende. Vast staat (1) dat de fiscus IB-aanslagen heeft vastgesteld op grond waarvan V (telkens) een aanspraak had op belastingteruggave en (2) dat M deze aan V toekomende teruggaven vanaf 2009 grotendeels van de en/of-rekening naar zijn eigen bankrekening heeft overgemaakt.

De vordering ter zake van IB-teruggaven die vóór 9 maart 2011 door M naar zijn rekening zijn overgeboekt, is verjaard. Het hof is van oordeel dat V reeds in en vanaf 2009 bekend was met het feit dat M de teruggaven naar zijn eigen rekening overboekte, nu zij toegang had tot de gezamenlijke bankrekening. V beroept zich echter op artikel 6:131 BW, waarin is bepaald dat de bevoegdheid tot verrekening niet eindigt door verjaring van de rechtsvordering. Aan V kwam de bevoegdheid tot verrekening toe op het moment van betaling door M aan zichzelf van de IB-teruggaven. Deze bevoegdheid is niet geëindigd door verjaring van de rechtsvordering. In totaal heeft M € 33.000 aan IB-teruggaven naar zijn eigen rekening overgeboekt. Dit bedrag kan V verrekenen met wat zij aan M is verschuldigd.

Gerechtshof Den Haag 13 maart 2018, ECLI:NL:GHDHA:2018:1191 (publicatie 18 mei 2018)

bron: SDU opmaat ▲

doorverwijzing naar mediator stijgt

Rechters en officieren van justitie hebben vorig jaar in 2977 rechtszaken de betrokkenen naar een mediator verwezen, om eerst met elkaar in gesprek te gaan. Dat gebeurde het vaakst in familiezaken (1668) en in strafzaken (946)

Opvallend is dat in strafzaken het vaakst overeenstemming werd bereikt: in 76 procent van de zaken eindigde de mediation succesvol. In totaal (in alle rechtsgebieden) komen de partijen er in 60 procent van de mediationtrajecten samen uit.

De rechter of officier die een zaak behandelt, kijkt eerst of deze zich leent voor mediation. Als dat zo is, doet hij een mediationvoorstel aan partijen. Dat heeft tot doel partijen gezamenlijk tot een oplossing te laten komen, waar ze beiden achter staan.

Opvallende stijging straf

In 2017 was een opvallende stijging te zien in het aantal strafzaken waarin de rechter of officier van justitie koos voor doorverwijzing naar de mediator. In 2016 waren het er nog 600, het jaar daarna 946: een toename van ruim 50 procent. Die stijging is een direct gevolg van de landelijke invoering van mediation in strafrecht. Na 3 jaar succesvol experimenteren bij 6 rechtbanken is het in 2017 bij alle rechtbanken en gerechtshoven mogelijk geworden om strafzaken aan de mediator voor te leggen. Op 21 december heeft de Tweede Kamer bij de stemming over de begrotingsbehandeling ervoor gezorgd dat daar ook dit jaar financiering voor komt.

Succescijfers straf

Verdachten en slachtoffers bereiken ook vaker overeenstemming tijdens mediation dan mensen en organisaties die partij zijn in een civiele of bestuursrechtelijke zaak. Rechter Judith Uitermark (landelijk ZM-coördinator Mediation in Strafrecht en lid van de Expertgroep Maatwerk en Mediation) denkt dat dit komt door de strenge selectie die voorafgaat aan het mediationtraject. ‘Van alle verwijzingen door het Openbaar Ministerie of de rechter gaat, na nader onderzoek door de mediationbureaus van de rechtbanken en hoven, uiteindelijk tweederde van de zaken door naar de mediator. Daar komen slachtoffer en verdachte met elkaar in gesprek. De hoge slaagcijfers laten zien dat verdachten en slachtoffers die besluiten deel te nemen aan mediation, een goed beeld hebben van wat ze kunnen verwachten.’

Minder familie en jeugd

Hoewel civiele familie- en jeugdzaken nog steeds meer dan de helft van de verwijzingen beslaan, is daar wel een daling te zien (1668 zaken in 2017 ten opzichte van 1909 in 2016). ‘Ik denk dat daarbij een rol speelt dat er sprake is van een algehele daling van het aantal familie- en jeugdzaken; bij minder zaken zijn er minder verwijzingen. Ook zien we vaker dat mensen voorafgaand aan een rechtszaak al een vorm van bemiddeling geprobeerd hebben. Als die is mislukt, zien ze mediation tijdens de rechtszaak vaak niet meer zitten,’ aldus Uitermark.

Bron: Rechtspraak ▲

Ruim kwart gescheiden ouders kiest voor co-ouderschap

Van de in 2010 gescheiden ouders koos 27% voor co-ouderschap. De kinderen wonen dan ongeveer net zo vaak bij de vader als bij de moeder. Twee jaar na de

had 80% nog steeds een co-ouderschap, zo blijkt uit het onderzoek Nieuwe families in Nederland, dat de Universiteit Utrecht in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft uitgevoerd.

Ruim 600.000 kinderen onder de 17 jaar woonden in 2015 niet in een gezin met twee eigen ouders. Dat zijn er bijna 200.000 meer dan in 1995. Het CBS verwacht dat die stijgende trend in de toekomst aanhoudt. Ruim de helft van de kinderen die niet bij beide eigen ouders wonen, maakten een scheiding van hun ouders mee. Een toenemend aantal kinderen woont al vanaf de geboorte in een eenoudergezin.

Uit de woongegevens kan niet worden afgeleid waar het kind werkelijk verblijft na een scheiding, omdat iemand maar op één adres kan worden ingeschreven. Uit het onderzoek blijkt dat 27% van de in 2010 gescheiden paren voor co-ouderschap heeft gekozen. De kinderen krijgen dus twee ouderlijke huizen. Bij 70% van de gescheiden paren gingen de kinderen (voornamelijk) bij de moeder wonen, bij 3% werd de vader de hoofdopvoeder. Ouders die kiezen voor co-ouderschap zijn relatief hoogopgeleid en hadden relatief weinig onderlinge conflicten rond de scheiding.

80% van de ouders die na hun scheiding kozen voor een gelijke verdeling van de dagelijkse opvoeding van hun kinderen, heeft ook twee jaar later nog co-ouderschap. In 15% van de gevallen is de woning van de moeder het hoofdverblijf geworden, bij 5% werd de vader de hoofdverzorger.

Hoogopgeleide ouders en ouders die weinig conflicten hadden bij de scheiding handhaven vaker de afgesproken co-ouderschapsregeling. Heel jonge kinderen, of juist oudere kinderen en kinderen met problemen, zijn twee jaar na het begin van een co-ouderschap wat vaker bij moeder of vader gaan wonen. Verder blijkt dat de co-ouderschapsregeling vaker gewijzigd wordt als de vader langer moet reizen naar zijn werk, of met een nieuwe partner gaat samenleven.

Bron: CBS. ▲

Van: Sdu OpMaat Personen- en familierecht nieuws.

Wetsvoorstel beperken gemeenschap van goederen

Wetsvoorstel beperken gemeenschap van goederen

D66, PvdA en VVD willen de wettelijke gemeenschap van goederen beperken tot dat wat beide echtgenoten tijdens hun huwelijk hebben ingebracht met inkomen uit arbeid. Bezittingen en schulden van voor het huwelijk en erfenissen en giften vallen daardoor niet meer standaard in de gemeenschap van goederen. De drie partijen denken dat dit systeem beter aansluit op de praktijk. Ze hebben hiervoor een wetsvoorstel gepresenteerd.

Volgens Kamerlid Magda Berndsen (D66), die samen met Kamerleden Foort van Oosten (VVD) en Jeroen Recourt (PvdA) binnenkort dit wetsvoorstel indient, worden huwelijkse voorwaarden veelvuldig opgesteld om de verdeling van bezittingen en schulden na een eventuele scheiding te bepalen. Maar volgens de D66-politica zou dit standaard al geregeld moeten zijn.

Verder willen D66, VVD en PvdA met het nieuwe systeem de willekeur bij een erfenis of gift weghalen. Nu kan het zo zijn dat na een scheiding de ene partner een erfenis niet hoeft te delen vanwege een uitsluitingsclausule en de ander wel omdat deze clausule ontbreekt. Ook worden schulden die voor het huwelijk zijn aangegaan met dit voorstel standaard uitgesloten van de gemeenschap. Volgens de initiatiefnemers is dat vaak een reden om huwelijkse voorwaarden op te stellen. Daarnaast vinden ze het belangrijk dat het Nederlandse systeem aansluit bij de internationale standaard. Alleen in Nederland, Suriname en Zuid-Afrika is de algehele gemeenschap van goederen nog het uitgangspunt.

In een reactie op het voorstel zegt de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) dat het belangrijk is dat dit soort regelingen goed aansluit bij wat het best past bij de grootste groep Nederlanders. ‘Het door D66, VVD en PvdA voorgestelde systeem is niet per se eenvoudiger, volgens de beroepsorganisatie. In dit systeem zullen echtgenoten hun administratie goed moeten bijhouden. Daarnaast blijft maatwerk nog steeds noodzakelijk, al zal het nu om een andere groep gaan waarvoor dat nodig zal zijn. Die mensen kunnen uiteraard terecht bij de notaris om hun huwelijkse voorwaarden naar eigen inzicht te regelen,’ aldus KNB. ▲

Bron: Accountancy Nieuws