In een rechtsbijstandpolis is vaak bepaald dat de verzekerde niet zelf zijn advocaat mag kiezen. De verzekeraar wil dat liever zelf bepalen. Ofwel ze wijzen een jurist aan die geen advocaat is (in zaken die ook door een niet-advocaat mogen worden bepleit, zoals arbeidszaken). En als het echt niet anders kan, wijzen ze zelf een advocaat aan. Die is dan ofwel bij hen in dienst, ofwel het is een advocaat met wie ze een contract hebben gesloten en die bereid is voor een laag tarief te werken.
De verzekeraar laat de keus dus veelal niet bepalen door de kwaliteit van de in te schakelen hulp, maar door de kosten daarvan. De verzekeraar kiest in dat geval voor de rechtskundige hulp die goed is voor de verzekeraar zelf, maar niet voor de rechtskundige hulp die goed is voor de verzekerde.
Juristen of advocaten die zich voor weinig geld laten inhuren zullen doorgaans haast- en/of broddelwerk leveren om onder de streep toch wat te verdienen. Niet zelden zijn het advocaten die bulkomzet draaien of voor vaste bedragen een bepaald aantal dossiers doen. Dat loont alleen als er zo weinig mogelijk tijd per dossier wordt geïnvesteerd, hetgeen uiteraard gevolgen heeft voor de kwaliteit van het advies. Een specialist is zelden te huur voor het tarief dat de rechtsbijstandverzekeraar wil betalen.
In Europa geldt evenwel dat de vrije advocatenkeuze een groot goed is. Vandaar dat het voor de hand lag dat iemand eens aan het Europese Hof van Justitie de kwestie zou voorleggen of rechtsbijstandverzekeraars mogen verbieden dat hun verzekerden zelf een advocaat kiezen. Welnu, het Europese Hof heeft recent bepaald dat zowel bij administratiefrechtelijke als bij straf- of burgerrechtelijke procedures de verzekerde altijd vrije advocaatkeuze heeft. Dit geldt ook in gevallen waar een gemachtigde (niet advocaat) mag optreden, zoals bij arbeidszaken. Daar is een advocaat niet verplicht, maar de verzekerde heeft ook daar de vrije keus de advocaat te kiezen die hij of zij wenst.
Hoe zit het nu in de fase dat er nog geen sprake is van een procedure, maar wel van een kwestie? Dat is nog niet uitgemaakt. Maar wie voor kwaliteit kiest, wil vanaf dag één de juiste advocaat kunnen kiezen en niet pas in een latere fase bij een advocaat kunnen komen. Het van begin af aan mogen inschakelen van een advocaat naar keuze voorkomt procedures en biedt een grotere kans op een beter resultaat, ook als het niet tot een procedure komt.
Momenteel zitten de rechtsbijstandverzekeraars dus met polisvoorwaarden die op een belangrijk onderdeel door het Europese Hof van Justitie ongeldig zijn verklaard. Lees hier het oordeel van de Nederlandse rechter.
april 2010